Er valt best iets te doen aan artrose

Diëtist Wendy Walrabenstein kwam erachter dat artrose meer is dan slijtage van gewrichten. Door gezond te eten en te bewegen kunnen pijn en stijfheid stukken minder worden.

Dr. Wendy Walrabenstein werkte jarenlang in de financiële wereld totdat ze de ommezwaai maakte naar diëtist-onderzoeker. De aanleiding? Het leeftijdsverschil – 23 jaar – met haar grote liefde Leo: ze wil dat hij zo lang en gezond mogelijk blijft leven. Wendy promoveerde bij het Amsterdam UMC op haar onderzoek naar het effect van leefstijl op veelvoorkomende ziektes.

Ik dacht vroeger dat artrose gewoon iets mechanisch was, slijtage van kraakbeen. Iets dat erbij hoort als mensen ouder worden. En ik dacht dat de pijn veroorzaakt werd door het bot-op-boteffect. Maar toen ik er onderzoek naar deed en mensen met artrose een leefstijlprogramma liet volgen, bleek het anders te zitten.

Artrose en nek- en rugklachten zijn de twee grootste chronische aandoeningen in Nederland. Beide aandoeningen komen veel vaker voor dan bijvoorbeeld diabetes type 2. En een deel van de nek- en rugklachten komt overigens ook door artrose. Per saldo kunnen we dus wel stellen dat artrose volksziekte nummer één is.

We hebben het hier niet over een beetje pijn in de knieën. Daar begint het weliswaar mee, maar uiteindelijk mondt het uit in (bijna) niet meer de trap op kunnen of heel veel (leuke) dingen niet meer doen, omdat je het niet kunt. Artrose kan overigens in alle gewrichten zitten, maar het meest zien we het in knieën, heupen en handen. De enorme stijging van de af­gelopen jaren kan niet verklaard worden door vergrijzing. Wél zien we dat mensen met obesitas twee keer zo vaak artrose hebben als mensen met een gezond gewicht. Je zou kunnen denken dat dit te maken heeft met het gewicht dat op de gewrichten drukt. Maar dat verklaart het ook niet, want mensen met obesitas hebben ook vaker artrose in de handen, waar hun gewicht geen rol speelt.

Mijn collega’s en ik kwamen erachter dat de pijn mogelijk mede veroorzaakt wordt door lichte ontsteking in de gewrichten. Deze ontsteking zou weleens kunnen samenhangen met een algemene, lichte ontsteking in het hele lichaam die aangedreven wordt door allerlei leefstijlfactoren: gebrek aan beweging, stress, slechte voeding, te veel buikvet, slechte slaap. We namen de proef op de som door mensen een leefstijlprogramma te laten volgen met ontstekingsremmende elementen: onbewerkte, plantaardige voeding, beweging, stressverlagende oefeningen en uitleg over het verbeteren van de slaap.

Geef je geld uit aan groente, niet aan middeltjes tegen gewrichtspijn

WENDY

Op basis van eerdere studies hadden we wel verwacht dat mensen wat zouden afvallen, dat ze wat buikvet zouden verliezen, dat het slechte cholesterol wat zou dalen en de bloedsuiker wellicht ook. Ook hadden we wel verwacht dat de pijn wat zou afnemen. Het resultaat was echter boven verwachting. Mensen gaven al snel aan dat zij zich veel energieker voelden; allerlei bloedwaarden verbeterden, buikvet nam af en zelfs de leververvetting (daar heeft 1 op de 5 Nederlanders last van) nam flink af. En dit ging allemaal samen met minder pijn en minder stijfheid. Ook het doen van de dagelijkse dingen ging vrijwel iedereen gemakkelijker af.

Er wordt tegenwoordig veel reclame gemaakt voor middeltjes tegen zere knieën of andere gewrichten. Begrijpelijk, want er is een gigantische markt van minimaal 1,6 miljoen Nederlanders. Tegen al die mensen zou ik willen zeggen: geef die euro’s liever uit aan meer groenten en fruit, en meer onbewerkte, plantaardige voeding.

Zet iedere dag even de tv aan en doe mee met Nederland in Beweging. Download een gratis app met ontspanningsoefeningen (de gratis VGZ Mindfulness Coach-app is heel prettig). Probeer voldoende te rusten en een goed slaapritme te ontwikkelen. Streef daarbij niet naar perfectie, maar naar consistentie. Dat is op dit moment het beste medicijn tegen zere knieën dat we hebben.

Heb je een leefstijlvraag voor Wendy? Ga naar radarplus.nl/vraagaanwendy.

Kraakbeen heeft zelf ook beweging nodig om voeding te halen uit omliggend weefsel. Verder heeft beweging een ontstekingsremmende werking, en zorgt beweging er via het brein voor dat pijnsignalen worden gedempt.