Tips tegen eenzaamheid

Eenzaamheid hoort bij het leven en is niks om je voor te schamen. Soms hangt het samen met een levensfase of een gebeurtenis. Soms zit het gewoon in je en vind je het moeilijk contacten te maken en te onderhouden. Vaststaat dat chronische eenzaamheid slecht is voor mensen. Dus is het de moeite waard om er iets tegen te ondernemen.

Vraag aan een willekeurig iemand, je broer, zus, buurvrouw, beste vriend of nichtje of hij of zij weleens eenzaam is geweest en het antwoord zal ja zijn. Alle mensen voelen zich namelijk weleens eenzaam. Bijvoorbeeld nadat hun relatie was verbroken, of toen ze net met hun nieuwe baan waren begonnen of op een feestje waar ze zich niet thuis voelden – juist op een feest met honderden mensen kun je je eenzaam voelen. Eenzaamheid hoeft dan ook niet letterlijk te beteken dat je geen mensen om je heen hebt. Je kunt je ook heel eenzaam voelen binnen een groep. Of zelfs binnen je relatie.

Eenzaamheid gaat in de kern meer over een gevoel van vervreemding van de anderen, ’je niet begrepen voelen’ of ‘dat je er niet bij hoort’. Hoewel veel mensen dit herkennen, praten ze er eigenlijk nooit, of beter gezegd, liever niet over. Het is nu eenmaal geen onderwerp dat je op een feestje aansnijdt of tijdens de lunch met je collega bespreekt. 

Eenzaamheid bevindt zich redelijk in de taboesfeer. Mensen schamen zich ervoor, want ergens heerst het idee dat als je niet makkelijk contact maakt of je niet begrepen voelt, je het blijkbaar niet goed doet in het leven. Terwijl het er ook gewoon bij hoort. Het hangt vaak ook samen met een bepaalde levensfase. Als je net bent verhuisd of je hebt een nieuwe baan is het niet gek dat je je alleen voelt. En ook als je net een kind hebt gekregen, of je kinderen juist uitvliegen, je relatie verbroken is of je langdurig ziek bent, kun je je alleen voelen. Bij grote veranderingen in je leven is het normaal om je eenzaam te voelen. Jij verandert namelijk, terwijl de mensen om je heen dat niet doen. 

Eenzaamheid is niet voorbehouden aan leeftijd, burgerlijke staat, opleiding, afkomst of geslacht. Het komt voor bij jongeren, ouderen, stadsbewoners, plattelandsbewoners, mensen met en zonder baan. In het algemeen neemt het percentage eenzamen wel toe naarmate mensen ouder worden.

Uit onderzoek blijkt dat in de leeftijd van 19 t/m 64 jaar gemiddeld 40 procent van de mensen zich weleens eenzaam voelt, bij 75- tot 84-jarigen is dat ruim 50 procent en bij 85-plussers ruim 60 procent. Dat laatste komt vooral door het overlijden van partners en leeftijdsgenoten en verlies van mobiliteit en zelfstandigheid. 

1 Maak nieuwe vrienden. Makkelijker gezegd dan gedaan, want vrienden tover je niet zomaar ergens vandaan. Dat kost tijd en daarin moet je investeren. Het belangrijkste is misschien wel dat je je schaamte opzijzet en je je open durft te stellen voor het maken van contact. Het beste wat je kunt doen om die eerste stap te zetten is je aanmelden bij een sportschool, cursus of workshop. Je komt dan in ieder geval in contact met mensen die dezelfde interesses hebben en dat schept al een band. En als je nieuwe dingen onderneemt, maak je ook weer van alles mee waarover je kunt praten met anderen (lees ook het interview met hemelbestormer James Wallman).
Onthoud wel dat als je iemand leert kennen het tijd kost om een vriendschap uit te bouwen. Uit onderzoek blijkt dat het zes tot negen weken duurt voor we iemand als vriend beschouwen.

2Er zijn altijd vrijwilligers nodig. Als vrijwilliger kom je makkelijk in contact met anderen. Of het nu de mensen zijn die je helpt of andere vrijwilligers. Daarnaast geeft het je ook een goed gevoel je in te zetten voor anderen. Daardoor schuiven eenzame gevoelens bijna vanzelf naar de achtergrond. Op veel plekken zijn er vrijwilligers nodig, denk aan een bejaarden- of verzorgingshuis. Ook bij de voedselbank, scholen, de brandweer, in ziekenhuizen en musea kunnen ze hulp goed gebruiken.

3Alleen kun je het ook leuk hebben. Eenzaamheid los je niet altijd op met onder de mensen komen. Het is goed om te ervaren dat het óók leuk met jezelf is. Doe waar je zin in hebt: ga naar de bioscoop, een tentoonstelling of concert; bestel sushi, steek een kaarsje aan en kijk een serie op Netflix. Als je het leuk maakt voor jezelf zijn eenzame gevoelens minder sterk aanwezig.

4Online ontmoetingen. Een iets laagdrempeliger vorm van contact vind je online. Op platforms als Facebook en LinkedIn kun je in contact komen met vrienden en collega’s van vroeger of kun je gelijkgestemden vinden in een groep. Je kunt je ook aansluiten bij een forum over een onderwerp waar je veel vanaf weet of waarin je bent geïnteresseerd. En mocht je op zoek zijn naar een partner, dan kun je bij relatiesites of -apps terecht. Zorg er wel voor dat je niet alléén online leeft. Eenzaamheid wordt pas echt bestreden als je mensen face to face ontmoet. Dus spreek ook echt af met je Facebookvrienden!

5Als het niet lukt. Lukt het niet om contact te maken of merk je dat de eenzaamheid zo heftig is dat je professionele hulp nodig hebt, schroom dan niet en vraag om hulp. De huisarts kan je vaak helpen of verwijzen naar instanties of buurtprojecten waar ze je kunnen helpen.

Een tegen eenzaamheid

Tijdens de Week Tegen Eenzaamheid (van 26 september tot en met 2 oktober 2024) zijn er door het hele land honderden activiteiten waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Meer info vind je hier: eentegeneenzaamheid.nl