Stresskonijn in de lappenmand

Met een beetje stress op z’n tijd is niks mis. Maar wie te lang onder hoogspanning staat, kan daar psychische en lichamelijke problemen door krijgen. Hoe zit dat precies? We geven het woord aan een cardioloog en een psychiater. En drie mensen die met stress te maken kregen, vertellen hun verhaal. 

De oermens die plotsklaps oog in oog stond met een leeuw kon wel wat stresshormonen gebruiken. ‘Die zorgen ervoor dat je hartslag verhoogt en dat je bloedvaten vernauwen, zodat er extra bloed naar je hart stroomt. Zo ben je startklaar om te vechten of vluchten’, verklaart cardioloog dr. Janneke Wittekoek (HeartLife).

Wij komen weliswaar zelden leeuwen tegen, maar een stressvrij leven hebben we beslist niet, zegt psychiater prof. dr. Christiaan Vinkers (Amsterdam UMC). ‘Je krijgt hoe dan ook te maken met onverwachte gebeurtenissen en deadlines. Daar kan je lichaam op zich prima mee omgaan. Je ‘stressorkest’ begint te spelen, je maakt automatisch stresshormonen aan die ervoor zorgen dat je door de stressvolle situatie heen komt. Daarna schakelt het orkest netjes uit en kun je weer ontspannen.’

Nare gevolgen van te veel stress

Te veel stress zet je stressorkest echter onder druk. ‘Bij een opeenstapeling van heftige of onverwachte gebeurtenissen kan er valse muziek gaan klinken’, legt Vinkers uit. ‘Het lukt het orkest bovendien niet meer om netjes uit te schakelen: het blijft maar doorspelen.’ Wat merk je daarvan? ‘Je bent sneller geïrriteerd, je stemming leidt eronder, je kunt angst- en slaapproblemen ontwikkelen. Verder kun je hoofdpijn, buikpijn of rugpijn krijgen. Voor veel psychiatrische problemen, zoals een psychose of een eetstoornis, is stress ook een risicofactor. En stresshormonen beïnvloeden je immuunsysteem: je wordt kwetsbaarder voor ziekten. Bij chronische stress stijgt het risico op onder meer alzheimer, een beroerte en hart- en vaatziekten.’