Snurken, wat is dat eigenlijk?

Bloedirritant: als je geliefde een paar minuten slaapt, begint het gezaag. Tijd voor wat onderzoek. Wat gebeurt er eigenlijk precies als je snurkt? En is er nou echt niks te doen tegen dat snurken?

Vroeger had mijn zoon een dekbedovertrek van Donald Duck. Op het kussensloop stond een blije tekening van een boomstam met een zaag erin, en erboven ‘Zzzz’. Als ik hem welterusten kwam zoenen en ernaar keek, dacht ik vaak: hoezo Zzzz? Ik doe geen oog dicht met dat nachtelijk zagen van je vader naast me. Oké, voor ik cynisch word: die man van mij snurkt niet altijd, en ook niet steevast op hetzelfde volume. Maar toch is het irritant: hoe vaak ik niet briesend het bed heb verlaten om zielig op de bank te gaan liggen. Of hij wil de ellende vóór zijn en kiest sowieso voor de bank. Nobel, maar ook ongezellig.

Tijd voor wat onderzoek. Wat gebeurt er eigenlijk precies als je snurkt? Het tergende geluid blijkt altijd veroorzaakt te worden door een vernauwing. Tijdens het ademen gaat de lucht via je neus, keel en luchtpijp naar je longen. Is er ergens een blokkade, dan kan er een brommend, ruisend of zagend geluid ontstaan. Dr. Madeline Ravesloot is kno-arts in het OLVG in Amsterdam en gespecialiseerd in ‘slaapgebonden ademhalingsstoornissen’. Ze legt uit: ‘Snurken wordt onder andere veroorzaakt door trilling van de bovenste luchtweg. Vaak gaat het dan om het verhemelte.’

Snurkers kunnen beter niet op hun rug slapen

Zo simpel als het geluid ontstaat, zo divers zijn de oorzaken. In sommige gevallen ligt het aan vergrote keel- of neusamandelen, zoals vaak het geval is als een kind snurkt. Het komt ook voor dat iemand van nature een te slap gehemelte of te lange huig heeft. Ravesloots collega Peter van Maanen, ook kno-arts, vult aan: ‘Ook neusklachten, bijvoorbeeld vanwege een allergie, kunnen een rol spelen: je kunt dan een stuk harder gaan snurken.’

Nog vaker heeft snurken te maken met je slaaphouding: op je rug slapen is snurktechnisch niet slim, omdat je tong, zachte verhemelte en/of huig naar achteren zakken. Zwangeren en vrouwen in de overgang kunnen beduidend luider ronken, omdat er sprake is van bijvoorbeeld gezwollen slijmvliezen, gewichtstoename of omdat ze vocht vasthouden. Ook bij het ouder worden neemt de snurkkans toe, omdat de slijmvliezen in de keelholte met de leeftijd niet alleen dikker, maar ook slapper worden. Daardoor komen er meer trillingen en dus hardere geluiden.

Is snurken ongezond?

Het schijnt dat een hardcore snurker qua geluid soms niet onderdoet voor een overvliegende straaljager. En dat terwijl snurken dikwijls te verhelpen is door je manier van leven aan te passen, bijvoorbeeld door minder alcohol te drinken.

Lees ook deze bijlage

Nooit meer snurken? Pas je leefstijl aan

Nooit meer snurken? Pas je leefstijl aan

Het aanpassen van je leefstijl biedt een natuurlijke en vaak effectieve manier om snurken te verminderen.

Verder lezen

Dat snurken bloedirritant kan zijn, weten alle ervaringsdeskundigen. Dat zijn niet alleen de geliefden van snurkers maar ook zijzelf: soms zijn de decibellen zo oorverdovend dat ze er zelf van wakker schrikken. Maar loopt de snurker ook gevaar? Ravesloot: ‘Snurken is in de regel geen medisch probleem, eerder een sociaal. Vooral de partner heeft er last van omdat die soms geen oog dichtdoet en daardoor last kan krijgen van extreme vermoeidheid en concentratieproblemen.’

Wat heel eng kan uitpakken, is slaapapneu. Dan is de keelholte zo nauw dat de tong, het zachte gehemelte met de huig en/of de keelwand af en toe helemaal tegen elkaar aan gezogen worden. Daardoor krijg je geen lucht meer en staat je ademhaling verschillende keren per uur stil. Dat kan wel dertig seconden of langer duren. OSAS (obstructief slaapapneusyndroom), zoals apneu officieel heet, kan behoorlijk wat schade aanrichten, van extreme slaperigheid tot hart- en vaatziekten en vroegtijdige dementie.

Is een beugel of masker een oplossing?

Tegen ‘gewoon’ snurken zijn legio producten in de handel, zoals kinbanden, pleisters, neusspreiders en apparaatjes die een stroomstoot geven als iemand begint te snurken. Alle medisch specialisten zijn het erover eens: geen van deze dingen is de heilige graal, alleen al omdat je eerst moet weten waar het gesnurk precies vandaan komt: een dingetje in je neus doen, is niet zo zinvol als je tong eigenlijk de oorzaak is.

Heb je heel veel last van snurken, dan is het zaak om naar de kno-arts te gaan. Peter van Maanen: ‘Hij of zij kan naar de anatomie van de neus- en keelholte kijken. Als er afwijkingen worden ontdekt, dan kunnen die eventueel worden verholpen.’ Daarnaast kan een kno-arts door middel van een slaapregistratie kijken of het om apneu of (alleen) snurken gaat en op basis daarvan een behandelplan maken. Maar als eerste kijkt de arts of verandering van leefregels voldoende effect heeft. Is dat niet zo, dan zijn er verschillende mogelijkheden.

Is er een allergie in het spel, dan kan een neusspray of het verwijderen van poliepen de redding te zijn. Is er sprake van ernstig snurken of apneu? Ravesloot: ‘We kunnen zo nodig met een kijkoperatie vaststellen wat er precies misgaat en waar het snurken en eventuele ademstops vandaan komen. Heel soms opereren we om ruimte te creëren en weke delen te verstevigen. Bij ernstig overgewicht kan ook een maagverkleining worden overwogen.’

Minder heftig en vaak effectief is het aan laten meten van een snurkbeugel. Die bestaat uit twee kunststof plaatjes die je over je tanden klemt. De prothese, officieel Mandibulair Repositie Apparaat oftewel MRA geheten, houdt de onderkaak naar voren en zorgt zo dat de ademroute (snurk)vrij blijft. Ravesloot licht toe: ‘Je creëert dan eigenlijk een ‘centenbakkie’.

Belangrijk bij zo’n beugel is dat je voldoende eigen gezonde tanden hebt en dat je gaat voor een op maat gemaakt en verstelbaar bitje.’ Is er sprake van slaapapneu, dan wordt vaak een overdrukmasker (CPAP: Continuous Positive Airway Pressure,) ingezet. Dat masker moet de hele nacht worden gedragen, het blaast door middel van een pomp de bovenste luchtwegen open. Pittige maatregel, maar in de meeste gevallen wel werkzaam. En nodig, als je bedenkt wat onbehandelde apneu allemaal aan kan richten.

Investeer in de betere oordoppen

Gelukkig heb ik mijn man niet op enge ademstops kunnen betrappen. Slaapapneu heeft-ie dus waarschijnlijk niet, hoewel dat alleen met een slaapregistratie kan worden uitgesloten, benadrukken beide kno-artsen. Waarschijnlijker is dat zijn gezaag het resultaat is van hooikoorts en kattenallergie. Toch maar weer eens een consult bij de kno-arts aanvragen, misschien dat een andere neusspray soelaas biedt. En intussen kijk ik hem streng aan als hij laat op de avond nog een wijntje neemt. Maar wat tot nog toe het beste geholpen heeft: mezelf trakteren op op maat gemaakte oordopjes bij een gehoorwinkel. Zo is die loeiende straaljager een zacht brommertje geworden. En daar slaap ik steeds vaker doorheen. Zzzz.