Zomertijd-sores

In de nacht van zaterdag 30 maart op zondag 31 maart gaat de zomertijd weer in: de klok gaat een uur vooruit en we moeten eerder uit de veren. Maar is de zomertijd nog wel van deze tijd? En als je weet dat je de eerste dagen last hebt van de overgang van wintertijd naar zomertijd, wat kun je daar dan aan doen?

De zomertijd werd tijdens de Eerste Wereldoorlog voor het eerst ingevoerd in onder meer Duitsland, Frankrijk, Engeland en Nederland. De oorlog was erg duur en energieverslindend: door langer van het daglicht gebruik te maken kon men energie besparen, zo was de redenatie. Na deze periode was er geen zomer- of wintertijd in Nederland, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog werd deze, op bevel van de Duitsers, weer ingevoerd. In 1946 kwam er een einde aan de zomertijd. Het duurde 31 jaar voordat de zomertijd opnieuw haar intrede deed in Nederland: in 1977 werd hij wederom ingevoerd, ditmaal vanwege de oliecrisis. Door in de zomer langer gebruik te maken van het zonlicht, besparen we energie. Wereldwijd verzetten ongeveer 70 landen twee keer per jaar de klok. 

De zomertijd kost juist meer energie

Toch zet Milieu Centraal, de onafhankelijke organisatie die zich inzet om de consument bewust met energie en het milieu om te laten gaan, vraagtekens bij het nut van zomertijd. “Het is uitgevonden om energie te besparen, maar of dat ook echt het beoogde resultaat heeft, is de vraag”, zegt een woordvoerder. Milieu Centraal vermoedt dat de zomertijd juist een negatief effect op het gemiddeld energieverbruik heeft: “In de zomertijd moeten de lichten later aan, maar dat betekent ook dat je in de winter veel vroeger licht nodig hebt. En dat kost juist weer meer energie.”

Elk jaar, als de klok vooruit gaat, vindt Earth hour plaats, een initiatief om wereldwijd energie te besparen. Het Wereld Natuur Fonds roept ons op om zaterdag 23 maart van 20.30 tot 21.30 uur het licht uit te doen voor de natuur op aarde.

Je bioritme raakt van slag

Een ander nadeel van de zomertijd is dat dat ene uurtje verschil een kwalijke invloed kan hebben op onze gezondheid, zo menen wetenschappers. Volgens hen zou het de biologische klok behoorlijk ontregelen en dat heeft grote impact op ons dagelijks leven. Vooral in het voorjaar zou het erg lang duren voordat de mens zich aan ‘het uurtje vooruit’ heeft aangepast. Het zou leiden tot ernstig slaaptekort, wat gezondheidsklachten kan veroorzaken, waaronder een vergrote kans op overgewicht en diabetes. Bovendien zou het tijdsverschil ook impact hebben op dieren, en dat kan weer nadelig zijn voor de agrarische sector.

Er gaan de laatste jaren steeds meer stemmen op om de zomertijd af te schaffen. Het voorstel van de Europese Commissie in 2018 was om de klok niet meer te verzetten en de wintertijd aan te houden. Dit voorstel werd een jaar later doorgeschoven naar 2021 en ging vervolgens de ijskast in omdat verschillende lidstaten lieten weten meer tijd nodig te hebben om de effecten van zo’n maatregel te onderzoeken. Voorlopig verandert er dus niets.

Van slag door zomertijd? Zo heb je er minder last van!

Het duurt zo’n twee dagen voordat je gewend bent aan de zomertijd, maar dat is een gemiddelde: bij de een kan het dus langer duren en bij de ander korter. Avondmensen hebben er over het algemeen meer last van en dat komt doordat hun bioritme, ook wel het slaap-waakritme, anders is dan bij ochtendmensen. Dit kun je doen om zo min mogelijk last te ervaren van de overgang naar zomertijd:

  • 1

    Ga eerder naar bed Ga liefst vijf dagen voordat de zomertijd ingaat elke avond 15 minuten eerder naar bed dan de avond ervoor en sta elke ochtend 15 minuten eerder op. Je lichaam heeft namelijk net een beetje extra tijd nodig om zich aan te passen aan dat verloren uur. Door je ritme langzaam te verschuiven, heb je veel minder last van de overgang naar zomertijd.

  • 2

    Zet de klok zelf alvast vooruit Zet je horloge op de zaterdag voordat ’s nachts de zomertijd ingaat, na 18.00 uur alvast een uur vooruit. Dit kan echt helpen om meer aan de nieuwe tijd te wennen.

  • 3

    Zorg voor regelmaat Hou je in de week voor en na de overgang naar zomertijd aan een regelmatig schema, denk hierbij bijvoorbeeld aan vaste tijden waarop je eet en sport. Stap in het weekend op dezelfde tijd als doordeweeks uit je bed. Uitslapen kan je aangepaste ritme namelijk weer door de war gooien.

  • 4

    Wees matig met alcohol en cafeïne Beperk het gebruik van alcohol- of cafeïnehoudende dranken op de dag voordat de zomertijd ingaat; drink die in elk geval niet meer na 14.00 uur.

  • 5

    Sta eerder op Sta op de eerste zondag nadat de klok vooruit is gegaan alvast extra vroeg op. Dan kan je biologische klok wat eerder beginnen met aanpassen. Ook kost het dan minder moeite om die eerste maandagochtend als de zomertijd is ingegaan vroeg op te staan.

  • 6

    Let op het (dag)licht Je kunt je biologische klok een handje helpen met het aanpassen aan de zomertijd door jezelf al vroeg op de dag bloot te stellen aan veel daglicht. Ga regelmatig naar buiten, want daardoor maakt je lichaam ’s avonds meer melatonine aan, het hormoon waardoor je je slaperig voelt. Kun je overdag niet naar buiten, gebruik dan een lichttherapie-lamp. ’s Avonds is het juist beter om het licht zo veel mogelijk buiten te sluiten. Doe de gordijnen eerder dicht, dim de lampen, kijk vlak voor je naar bed gaat niet meer naar de tv en leg ook je tablet of mobieltje weg.

  • 7

    Doe geen dutjes Het is misschien verleidelijk om overdag een dutje te doen als je je moe voelt, maar je kunt het beter laten, want overdag slapen brengt je bioritme alleen maar meer in de war.

  • 8

    Ga vroeger sporten Als je gewend bent ’s avonds te sporten, doe dat dan vroeger op de dag. Dit helpt om je lichaam op tijd weer tot rust te laten komen, waardoor je in de avond gemakkelijker in slaap kunt vallen.

Lees ook deze bijlage

Alles over de biologische klok

Chronobioloog Marijke Gordijn weet alles over de biologische klok die aangeeft wanneer het tijd is om te gaan slapen en op te staan. ‘Ik ben tegen een permanente zomertijd, dan zou het vier maanden op z’n vroegst om half negen licht worden.’

Verder lezen
Lees meer over: Goed slapen

Registreer nu bij RADAR+

RADAR+ biedt waardevolle tips om gezond te blijven van lijf & geest! Maak nu een gratis account aan en lees meteen meer!

Registreer nu

Log in om de reacties te lezen (15)

Marie-Therese Geerts
26-03-2021 om 18:33

Ik snap al dat gedoe over de zomertijd niet. Het is heel fijn om je leven zoveel mogelijk in het daglicht mee te maken. Nu, eind maart, zit ik dit mailtje te schrijven met een lamp aan, het is nauwelijks half zeven in de avond. Echt geen tijd om al aan je bed te denken, maar wel al schemerig, ook al is het op dit moment redelijk helder weer. Geef mij maar de zomertijd het hele jaar door en al dat "aanpassen"enz. nonsens, wat maakt een uurtje op 24 uur? Licht, dat geeft meer energie, dat maakt wel uit. In de winter, december, januari moet je al om 16.00uur de lampen aandoen. Hoezo energiezuinig? Ook in de ochtend is het gemakkelijker en heb je totaal geen last van het later licht worden, de voordelen van de zomertijd zijn veel groter dan de nadelen. Mensen willen graag "het bekende" vast houden, ik zou liever naar het "praktische" willen kijken.

Willem Wunderink
27-03-2021 om 07:00

'Praktisch' is gewoon dat je eerder je wekker zet als je vroeg op wilt staan en en later las je later op wilt staan, heel simpel. Je hebt nu eenmaal ochtend- en avondmensen.
Maar de zomertijd is om een drogreden ingevoerd en moet dus zo snel mogelijk weer worden afgeschaft; wetenschappelijke studies tonen onomstotelijk vast dat de balans van deze idiote maatregel alleen maar negatief is.

Miranda van Schaik
05-04-2021 om 21:35

Ja of de klok een half uurtje verzetten en het zo laten, want er zijn wel degelijk mensen die er last van hebben. Dat sommige dat bagatelliseren, vind ik toch wel een tikkie egoïstisch. Als je het met een half uurtje doet en het zo laat, doen we allemaal een beetje water bij de wijn. Er schijnen meer landen het zo te doen...

RADAR+ redactie
22-04-2021 om 14:18

Meterologen van Weeronline hebben inderdaad geopperd om de klok voortaan maar een halfuur te verzetten. https://nos.nl/artikel/2306769-meteorologen-stop-met-zomertijd-en-verzet-de-klok-een-half-uur.html

G. Huizinga
26-03-2022 om 19:11

Helemaal mee eens!

Praat mee