Vijftigplus en nog nooit zo gelukkig geweest

Onderzoekers in allerlei landen stelden mensen van verschillende leeftijden één vraag: hoe gelukkig ben je op dit moment? Door alle antwoorden bij elkaar te voegen, ontstond een gelukscurve waaruit blijkt dat mensen over de hele wereld het gelukkigst zijn na hun vijftigste. Waarom is dat zo?

Volgens economen David Blanchflower en Andrew Oswald worden we allemaal steeds ongelukkiger naarmate we ouder worden. Maar dan, vanaf een jaar of vijftig, worden we juist steeds gelukkiger. Deze conclusies bereiken de economen door onderzoeken uit vele landen te combineren. Ook hebben ze per land berekend wanneer het omslagpunt van ongeluk naar geluk wordt bereikt. In Nederland is dat de gezegende leeftijd van vijftig jaar en negen maanden. Vanaf dat moment wordt alles beter.

In een grafiek met tijd als x-as en geluk op de y-as ziet dit verloop van geluk eruit als een U: de gelukscurve. Maar ja, het blijven economen. Hebben ze wel stilgestaan bij de vraag wat gelukkig zijn eigenlijk is? Kun je de situatie in Nederland vergelijken met, bijvoorbeeld, die in Zambia? En zijn hun onderzoeksgegevens (uit 2008) nog steeds geldig in het huidige, door rampen geplaagde tijdsgewricht? Wat zeggen psychologen over dit alles? En nu we het er toch over hebben: hoe word je eigenlijk gelukkiger?

Het leven wordt rustiger

Sjoerd vindt dat zijn vrouw Sterre is veranderd. Hij zegt: ‘Sinds de kinderen het huis uit zijn is ze zo’n yogagek geworden.’ Sterre zegt dat Sjoerd te veel drinkt en te weinig van de bank afkomt. Dit stel vertoont tekenen van het legenestsyndroom en ze bekennen somber dat ze erg aan hun nieuwe situatie moeten wennen. Maar als ik hun vraag om terug te denken aan de tijd dat hun kinderen thuis opgroeiden, zo’n vijftien jaar geleden, verandert het gesprek van toon. ‘Vreselijk, ik kon geen kant op,’ zegt Sterre, ‘al dat geregel! Daar verlang ik niet naar terug.’ Sjoerd zegt: ‘Ik was nooit thuis. Ik ben blij dat al het reizen voor de zaak voorbij is.’ Door Sjoerd en Sterre te herinneren aan de jachtige jaren die achter hen liggen help ik hen om de zegeningen van de middelbare leeftijd te waarderen.

Wat voor hen opgaat, geldt voor ons allemaal. Op middelbare leeftijd, als we eenmaal een vast carrièrepad hebben, als de kinderen groter zijn en de vrienden- kring is uitgedund tot de essentie (échte vrienden), wordt het leven rustiger. We accepteren dat we minder controle hebben over ons werk en ons gezin dan we ooit hadden gehoopt. We zitten niet meer onmiddellijk zo hoog in elke emotie, negatief of positief. We zien dat sommige dingen vanzelf goed gaan, zonder dat we ons er druk over hoeven te maken. We hebben, kortom, meer ervaring en minder stress.