Hoed je voor relatiesloper sleur

Als de dagen voortkabbelen zonder eb en zonder vloed, hebben we het over sleur. Nou houdt positieve sleur een relatie bijeen zoals cement een muurtje overeind houdt. Maar als het omslaat in totale verveling moet je ingrijpen.

De coronamaatregelen van de afgelopen jaren hebben vooral onder jongeren geleid tot angst en somberheid. Dat is genoegzaam bekend. Minder bekend is de schade die veel relaties hebben opgelopen ten gevolge van de maatregelen. Zelfs de avontuurlijkste stellen zijn na zo veel hangen op de bank ten prooi gevallen aan slopende sleur. Hoeveel Netflix kun je samen kijken? Hoeveel coronakilo’s kun je van elkaar verdragen? Sleur is relatiesloper nummer één – ook als er geen pandemie is. Hoe voorkom je dat je relatie aan verveling ten onder gaat?

Ruth en Cleo zijn het zat. Ze zijn het thuiszitten zat, ze zijn de slechte series zat, ze zijn elkaar zat. Ze zijn al twee jaar niet op vakantie geweest, nog geen weekendje weg hebben ze geriskeerd. Ze hebben vooral thuisgewerkt en gewandeld, gewandeld en thuisgewerkt en nu zijn ze er helemaal klaar mee. Elke dag kibbelen ze over futiliteiten en de rest van de tijd proberen ze elkaar te ontlopen. Ze vrijen niet meer. Ze praten nergens over. Ze verzorgen de kinderen en het huishouden, dat nog wel, maar verder voelen ze zich twee eenzame eilandjes in een oneindig grote oceaan.

Wat voeg jij nou eigenlijk toe?

Tijdens de coronatijd werden veel stellen gék van elkaar. Ruth en Cleo zijn niet de enigen die zich bij me hebben gemeld met ‘ruzies om niks’, ‘gebrek aan seksuele aantrekkingskracht’, of ‘behoefte aan verdieping van de relatie’. Want zo voelt dat, als de sleur toeslaat: alsof de dagen maar wat voortkabbelen zonder eb en zonder vloed. Geen gesprek kan je nog verrassen. Je prikkelt elkaar niet meer. Niets inspireert je tot een nieuwe gedachte of tot enig initiatief.

Al snel ga je de ander verwijten dat je in deze apathische toestand bent beland. Je vindt ineens dat je geliefde weinig toevoegt aan je leven, omdat hij of zij ‘nu eenmaal’ totaal andere interesses heeft dan jijzelf. Je voelt dat je geen kant op kunt zolang dat blok aan je been, voorheen je geliefde, je naar beneden blijft trekken. Ruzies en ergernissen zijn het gevolg, waardoor je nog meer gaat geloven dat je beter af zou zijn zonder, dan met je partner.

Sleur kan op elk moment toeslaan in een relatie. Als je het allebei druk hebt met je werk en je zorgt samen voor de kinderen, kan dat net zo goed aanvoelen als sleur als de bedaarde dagen na je pensioen. Het lege nest (de kinderen zijn vertrokken, de carrière is veiliggesteld) geeft evenveel sleur als coronastress (eindeloos thuis werken en onderwijs verzorgen). Kortom, sleur heeft weinig te maken met de omstandigheden waarin je relatie verkeert. Sleur komt voort uit organische factoren aan de ene, en individuele factoren aan de andere kant.

Zo bestrijd je sleur

  • Bedenk dat sleur hoort bij een duurzame relatie als zwaartekracht bij planeet aarde.

  • Spreek je twijfels uit. Als je vastzit in de sleur, zit je partner dat meestal ook. Samen kom je verder dan alleen.

  • Doe nieuwe dingen. Voelt dat eng? Goed zo, nieuwe dingen voelen altijd eng. Als je alleen dingen doet die niet eng voelen, zit je in een sleur.

  • Heb geduld met elkaar. Accepteer je geliefde zoals zij of hij is en houd je ergernissen ook eens voor je.

Verandering vinden we eigenlijk eng


Elk organisme streeft naar gelijkmatigheid, of homeostase. Ons eigen lichaam streeft bijvoorbeeld naar een regelmatige ademhaling en hartslag, naar een balans in de hormoonhuishouding en een gelijkmatige lichaamstemperatuur. Als deze optimale condities zijn bereikt vertoont ons lichaam, net als elk organisme, weerstand tegen verandering. Daarom ben je zo moeilijk van de bank te branden om te gaan sporten: waarom zou je lichaam riskeren dat alle systemen uit balans raken?

Ook in mentale zin wil je verandering het liefste uitbannen. Waarom sta je jaar in, jaar uit dagelijks in de file om naar hetzelfde kantoor te gaan? Waarom blijf je bij dezelfde werkgever, ook al is dat een hork? Waarom blijf je bij je vaste partner, die je sáááái vindt? Juist, uit veranderhuiver, zoals psychiater Flip-Jan van Oenen dat noemt, een mooi woord voor sleur.
Zo bezien speelt sleur in relaties ook een positieve rol. Rozengeur en maneschijn zijn onontbeerlijk bij het ontstaan van een relatie, maar sleur maakt dat je bij je geliefde blijft ondanks zijn of haar eigenaardigheden en minder positieve kanten. Sleur hoort bij relaties zoals zwaartekracht hoort bij planeet aarde.

Soms moet je ergernissen voor je houden

Je moet een zekere mate van sleur dus leren verdragen als je een relatie in stand wilt houden. Als je merkt dat je vrouw wéér dat verhaal over haar baas vertelt, of je man begint wéér over zijn familie, luister dan geduldig. Verdraag het als jullie weer die zondagse wandeling maken, als hij weer naar sport zit te kijken of zij weer dezelfde vriendin uitnodigt om te komen eten.

Geduld oefenen wordt makkelijker als je bedenkt dat de saaie, voorspelbare momenten de specie vormen die het huis van jullie relatie overeind houdt. Deze gedachte helpt je om ergernissen voor je te houden op zulke momenten, en om de ander te nemen zoals die is.

De eerste stap voor Ruth en Cleo bij het doorbreken van de sleur was het besluit te stoppen met de ruzies. Ze beseften dat ze niet moesten proberen elkaar te veranderen, maar naar elkaar moesten luisteren. Daardoor namen de spanningen af en voelden ze zich weer verbonden. Die verbondenheid maakte dat ze energie wilden steken in nieuwe afspraken over hun (seks)leven.

Helaas is het niet voor iedereen mogelijk om sleur te zien als een positieve kracht, geduld te oefenen en te investeren in nieuwe afspraken. Want ook individuele factoren weerhouden veel mensen ervan in actie te komen.

David durft niet te veranderen

David en Karin zijn getrouwd en ze hebben een dochter van zestien. David heeft een goede baan op de Zuidas in Amsterdam. De laatste tijd is hij steeds vaker somber. Karin maakt zich zorgen over hun relatie, want ze praten niet meer echt met elkaar. David zegt dat het daar niet aan ligt. Hij heeft genoeg van zijn baan. Maar hij zit vast. Want hoe kan het gezin leven zonder zijn riante salaris? Hoe moet dat straks als dochterlief gaat studeren? David heeft het gevoel dat hij in een keurslijf zit. Zijn leven is één sleur van opofferingen en verplichtingen.

De sleur in Davids leven komt voort uit de diepgevoelde overtuiging dat hij niet bij machte is om iets te veranderen aan zijn situatie, aan welke situatie dan ook. In principe kan hij morgen een andere baan zoeken. Of hij zou vandaag al kunnen beginnen aan die hemelbestormende roman, iets wat hij stiekem al heel lang wil doen. Maar wat hem tegenhoudt is het gevoel dat andere mensen voorgaan.

David is streng opgevoed. Zijn vader vond dat een man pas een vent is als hij voor anderen kan zorgen. Zo leerde David van jongs af aan zichzelf weg te cijferen. Hij kan de sleur in zijn leven niet doorbreken, ook al haat hij zijn baan en vreest hij voor zijn huwelijk, omdat hij nooit heeft geleerd op te komen voor zichzelf. Deze individuele factor houdt de sleur in stand.

Stort je hart uit!

Zo vergaat het velen. Je organische veranderhuiver wordt versterkt door beperkende overtuigingen zoals ‘ik moet mezelf wegcijferen’ of ‘ik ben te slap om in te grijpen’. Ook een op zichzelf positieve gedachte als ‘ik moet gewoon even volhouden’ voorkomt dat je ingrijpt in je leven als dat wel zou moeten.

Omdat je je meestal niet bewust bent van zulke overtuigingen, is het lastig om ze te bestrijden. Ga daarom in gesprek met mensen die van je houden en die je kennen. Twee zien meer dan een. Durf je hart te luchten vanuit de gedachte: ik weet het even niet meer. Ik zit vast en ik zie geen oplossingen.
Tijdens een van onze sessies stortte David inderdaad zijn hart uit bij Karin, die alleen maar blij was dat ze nu eens van haar man hoorde wat ze zelf al langer vermoedde. Bovendien kon ze hem nu zeggen dat ze helemaal niet verwachtte dat hij zich voor het gezin zou opofferen.

Daarop sprak David met zijn baas over de situatie. Ook zij was niet verbaasd, want ze had al langer gemerkt dat David niet lekker in zijn vel zat. In no time had ze een andere functie voor hem geregeld die weliswaar wat minder geld in het laatje bracht, maar hem wel meer creatieve vrijheid gaf.

Bewandel gewoon eens een andere route

In elke langdurige relatie speelt sleur een rol. En gelukkig maar: positieve sleur houdt een relatie bijeen zoals cement een muurtje overeind houdt. Pas als positieve sleur omslaat in slopende verveling moet je ingrijpen.
Kom dan op voor jezelf, stel grenzen. Misschien wil je een keer niet luisteren naar het bekende verhaal van je geliefde. Misschien wil je wel wandelen, maar een heel andere route. Misschien wil je verhuizen, van baan veranderen, een spannender seksleven. Nou, zég dat dan.

Grenzen stellen is niet de enige manier om in beweging te komen. Je kunt ook samen met je geliefde brainstormen over praktische en mentale belemmeringen voor verandering. Twee weten meer dan één. Waarom zou je daar geen gebruik van maken?

Lees meer over: Coronatijd en Samen leven

Registreer nu bij RADAR+

RADAR+ biedt waardevolle tips om gezond te blijven van lijf & geest! Maak nu een gratis account aan en lees meteen meer!

Registreer nu