Haal het kind in je naar boven

We lijken na onze kindertijd het spelen te verleren. ‘Jammer’, vindt psychosociaal counselor Marije Koelman. ‘Want spelen werkt niet alleen bevrijdend, het is ook goed voor je zelfvertrouwen en eigenwaarde.’

Psychosociaal counselor en ervaringsdeskundige Marije Koelman (46) runt een eigen praktijk in Anna Paulowna. Een van haar specialismen is het behandelen van mensen met AD(H)D. Bij de behandeling van veel cliënten staat spelen centraal.

Marije Koelman ontmoet in haar praktijk dagelijks mensen die vastlopen. ‘Vaak heeft dat te maken met stress en de waan van de dag. Al hun tijd wordt opgeslokt door dagelijkse zaken als het werk, het gezin en het huishouden. Omdat ze veel ballen in de lucht moeten houden, ontstaat er een gevoel van chaos waarin ze zichzelf verliezen. Ze gaan heel hard hollen om zich staande te houden. Terwijl in zo’n situatie juist stilstaan belangrijk is: stilstaan bij jezelf. Onbevangen spelen zorgt ervoor dat je je creativiteit en fantasie aanboort en dat je – ook al is het maar even – aan dat almaar denkende brein ontsnapt. Een krachtig therapiemiddel, dus.’

Gevoel van controle

Eén van de redenen waarom spelen volgens Koelman zo’n krachtig middel is, is omdat het een gevoel van controle met zich meebrengt. Koelman: ‘Tijdens spelen wordt je creativiteit uitgedaagd en is de aandacht zo op de activiteit gericht dat je je bijna niet meer bewust bent van jezelf of van de tijd. Je komt in de zogenaamde ‘flow’. Dat geeft het gevoel dat je alles onder controle hebt, want door te spelen kun je zelf bepalen hoe iets verloopt. Hierdoor ben jijzelf in control in plaats van dat je geleefd wordt. Dat gevoel is goed voor je zelfvertrouwen en je eigenwaarde.

Een ander aspect is dat spelen ook het leren bevordert. Met name omdat het een beroep doet op die creativiteit. Geef iemand een doos met Lego en een bouwplan en hij maakt iets na. Geef iemand een doos met Lego en alleen een plaatje en er volgt een heel proces van zelf dingen uitvinden. Spelen bevordert daarmee het leren. Ook bij volwassenen.’

Ga lekker schommelen

Koelman gebruikt spel als middel voor het behandelen van haar cliënten tijdens therapiesessies. Voor veel van haar cliënten is dat in het begin even wennen. ‘Maar daarna verricht het wonderen. In mijn praktijk ontmoet ik veel mensen die niet meer weten waar ze blij van worden. Ik stel dan steevast de vraag: maar waar werd je vroeger blij van? Na doorvragen, zie ik hun ogen dan stralen bij spelervaringen uit hun jeugd. Juist die kun je gebruiken om jezelf los te trekken uit de waan van de dag.

Ik liep laatst met een van mijn cliënten langs een speeltuin, toen zij zich liet ontvallen dat ze zo graag weer eens onbekommerd zou willen schommelen. Ik vroeg haar: wat weerhoudt je? Vaak denk je: wat vinden andere mensen daar wel niet van? Stap over die schroom heen, is mijn advies. In vrijwel alle volwassenen schuilt een kind. Uiteindelijk besloot mijn cliënt toch op een schommel te stappen. En ging ze na de sessie met een grote glimlach naar huis.’

Het gevoel van vroeger

Toch heeft spelen door volwassenen volgens Koelman niet veel te maken met teruggaan naar de kindertijd. ‘Dat zou ook niet reëel zijn. Je bent nu eenmaal volwassen. Maar je kunt wel op zoek gaan naar simpele alternatieven voor dat gevoel en plezier van vroeger.

Neem bordspellen. Als je opgaat in een spannend spel heb je even geen andere zorgen en maak je je hoofd volledig vrij. Een meer actief spel is bijvoorbeeld geocatching, een vorm van digitaal schatzoeken waarbij je via de mobiele telefoon in de buitenlucht op zoek gaat naar verstopte objecten. In plaats van voor de tv te zitten, trek je eropuit met een vastomlijnd doel: het vinden van die ‘schat’. Dat brengt niet alleen je lichaam en geest in beweging, maar je hebt ook een leuke en actieve dag.

Spelen prikkelt je zintuigen en daagt je creativiteit uit. Het vormt een eenvoudige manier om even te ontsnappen aan de dagelijkse sleur. Bovenal is spelen gewoon leuk: het maakt het leven minder zwaar.’

Lees ook deze bijlage

5 portretten van volwassenen die graag spelen

5 portretten van volwassenen die graag spelen

Steeds meer volwassenen spelen graag, blijkt ook uit verkoopcijfers van speelgoedzaken. Waarom? Vijf mensen leggen het uit.

Verder lezen