De fijnste familiewandelingen van Nederland

Kom op kinderen, we gaan wandelen! Zie je de gezichtjes al betrekken? Zorg voor een spannende wandeling op een plek met herten, waar in bomen kan worden geklommen of onderweg een virtuele parachutesprong kan worden gemaakt.

In Hoog Buurlo heeft de tijd stilgestaan en dat maakt het een beetje magisch

1Journalist Sarah-Mie Luyckx schijft wandelverhalen voor onder meer dagblad Trouw. Ze kiest voor Rondje Radio Kootwijk bij Ugchelen (Veluwe).
Deze stevige tippel over onder meer de Hoog Buurlose Heide is verstoken van horeca, maar biedt voldoende enerverends voor een fijne wandeling met kinderen. Via een paadje door oud, dichtbegroeid bos kom je algauw bij het knusse gehucht Hoog Buurlo. Een voormalige boerderij, ex-boswachterswoning en een schaapskooi – meer is het niet. Maar het lijkt of de tijd heeft stilgestaan en dat maakt het een beetje magisch. Je bevindt je hier op de oostelijke stuwwal van de Veluwe. Een van de zandruggen in het Nationale Park die zijn ontstaan tijdens de voorlaatste ijstijd, ongeveer 150.000 jaar geleden. Een enorme ijskap vanuit Scandinavië bedekte toen ook dit gebied, waardoor de grond werd opgestuwd. Zo ontstond een voor Nederlandse begrippen reliëfrijk landschap, waar de wandelaar overigens niet al te veel van merkt.

Tijdens deze route klinkt er regelmatig geknal, wat de kinderen mogelijk spannend vinden. Niet dat er jagers actief zijn; het geluid van geweervuur is afkomstig van het militaire complex Harskamp, waarvan je een stukje afrastering passeert. Even daarvoor ga je langs de topattractie van de route: Radio Kootwijk. Een voormalig zendstation dat de Nederlandse overheid begin jaren twintig van de vorige eeuw midden op de hei liet neerzetten, omdat daar weinig verstoring was van andere zenders. Een indrukwekkend kathedraalachtige gebouw in art-decostijl, dat als een fata morgana in het weidse heidelandschap staat. Ook bijzonder: het gelijknamige minidorp Radio Kootwijk – destijds neergezet voor de werknemers van het zendgebouw – wordt nog altijd bewoond. Vervolgens gaat het een eind over de grote stille heide. Een stukje afsnijden van de route kan bij De Droomfabriek, die je dan rechts passeert. Scheelt een kilometertje of drie.
Rondje Radio Kootwijk (13 km).

Lol trappen, takjes gooien in snelstromend water en springen over kanaaltjes

2Auteur Flip van Doorn schreef onder meer wandelboeken en is vader van drie kinderen (16, 14 en 11). Hij tipt de Haven­route door het Waterloopbos in Markenesse (Flevoland)
Het Waterloopbos in de Noordoostpolder is een unieke, beetje onwerkelijke plek. Je waant je daar in een oerwoud waar je een verlaten stad ontdekt. In het bos ligt een flink complex met de restanten van een voormalig openluchtlaboratorium. Voordat de computer werd uitgevonden, experimenteerden Nederlandse geleerden hier met toekomstige waterwerken. Dat deden ze met behulp van een dertigtal proefopstellingen: grote schaalmodellen van onder meer de Deltawerken, Rotterdamse haven en Volkeraksluizen.

Door de voortschrijdende technologie raakte deze ‘speeltuin voor volwassenen’ buiten gebruik, en werd het lange tijd verwaarloosd. Onlangs is het Rijksmonument gerestaureerd, maar niet alle sporen van het verval zijn uitgewist. Muurtjes zijn groen uitgeslagen en afgebrokkeld, installaties als de grote golfmachine bij de ingang zijn verroest. Daardoor heeft het gebied iets onheilspellends – het laat zien wat er gebeurt als de mens zich heeft teruggetrokken uit de natuur. Voor kinderen is het netwerk van dammen, sluizen en waterloopjes een paradijsje. Het is een van de weinige plekken in Nederland met snelstromend water. Heel aantrekkelijk dus om daar takjes in te gooien en over de kanaaltjes te springen.
Zelf vind ik het ook een heerlijke plek. Het is een vrij dicht bos, waar de natuur lange tijd haar eigen gang heeft kunnen gaan. Het is er ook behoorlijk vochtig, waardoor de flora en fauna heel interessant zijn. Je kunt er ijsvogels spotten, in de herfst barst het er van de paddenstoelen, en ’s zomers wemelt het van de libellen. De route is niet heel lang, maar al met al kan je er dus wel even zoet mee zijn. Wil je toch meer kilometers maken, dan kun je bij de pas geopende horecagelegenheid Paviljoen Het Proeflab er de aangrenzende Wendelbosroute aan vastplakken. Havenroute (3 km), Wendelbosroute (ruim 8 km)

Loop vooral het Klompenpad met allerlei leuke opdrachten voor kinderen

3Auteur Sietske de Vet is routemaker van wandelgidsen, zij is enthousiast over het Bunkerpad en het Slagmaatpad bij Bunnik (Utrecht).
Het bijzondere van deze twee routes die je uitstekend kunt combineren, is dat ze midden in verstedelijkt gebied liggen. Ingeklemd tussen de snelwegen en dichtbij de stad Utrecht – zonder dat je daar veel last van hebt. Het Bunkerpad begint op het historische landgoed Oud Amelisweerd dat erg geliefd is bij de Utrechters. Vervolgens ga je langs Fort bij Rijnauwen en kom je onder meer via weilanden uit bij Fort bij Vechten.
Beide fortificaties maken deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie: een ingenieus, 85 kilometer lang verdedigingsstelsel dat vanaf het einde van de 18de eeuw werd gebouwd om Nederland te beschermen tegen de vijand. Door middel van sluizen en kanalen konden stukken land onder water worden gezet. Tijdens de Bunkerroute stuit je op restanten van de waterlinie: bunkers, greppels en uiteraard de forten.

De eerste – Fort bij Rhijnauwen – is helemaal overwoekerd door de natuur, en alleen te bezoeken met een boswachter. Maar Fort bij Vechten heeft een culturele bestemming gekregen. Daarin zit het interactieve Waterliniemuseum waar kinderen onder meer een virtuele parachutesprong kunnen maken. Je kunt er ook over het complex wandelen met bovenop de aarden verdedigingswal een weids uitzicht over de streek. Die kun je vanaf de TOP (Toeristisch Overstappunt) tegenover de parkeerplaats verder verkennen met het Slagmaatpad, een klompenpad met voor de kinderen allerlei opdrachten. Dit traject voert via weilanden naar Nieuw Wulven, een bos met slingerpaadjes, vennetjes en sloten. Aan de oostkant vind je een grote speelplek met waterpartijen en natuurlijke speeltoestellen van hout en touw. Qua vegetatie vind je hier vooral berken en populieren, heel wat anders dan de imposante eiken en beuken van het historische Amelisweerd. Dat is juist zo aantrekkelijk aan deze wandeling: oud en nieuw, druk en rustig gaan mooi samen.’
Het Bunkerpad (3 km). Slagmaatpad (7 km). Download hieronder de brochure met opdrachten voor het Slagmaatpad KIDS (7, 5 of 3 km).

De combinatie bos (klauteren) en zee (rennen in de branding) is altijd goed

4Saskia van Klaarbergen is Vlogger en blogger, o.a. van kidseropuit.nl, en moeder van twee kinderen van 12 en 10, vindt natuurgebied De Manteling op het Zeeuwse Walcheren een aanrader.
Als je kroost niet zo te porren is voor een wandeling, heb je met deze route genoeg argumenten om ze over te halen. De wandeling begint net buiten Domburg bij kasteel Westhove. Een middeleeuws exemplaar uit de boekjes, dat vooral kinderen in de ‘ridderfase’ enorm zal aanspreken. Bovendien zit er een Stayokay-hostel in, waar gezinnen in goede en betaalbare familiekamers kunnen overnachten. En in een bijgebouw huist natuurmuseum Terra Maris, wat interactief en daardoor heel toegankelijk is. Na het kasteel met prachtige tuin ga je langs drie buitenplaatsen met imponerende oude panden, slingerpaadjes en statige lanen met bomen.
Een ervan is een paar honderd meter lang met bijzonder gevormde beuken, waarvan de opvallend lage takken alle kanten uitsteken. Een fantastische locatie om lekker te klimmen en te klauteren. Qua bomen is De Manteling overigens sowieso een bijzondere plek. Nergens in Europa schijnt loofbos zich zo dicht bij de zee te bevinden. Daarom vestigde de Middelburgse elite zich in de vorige eeuwen graag in dit beschutte gebied, dat daaraan zijn naam heeft te danken.

Vervolgens beland je in de duinen, waar je alle kanten kunt opkijken en de zee ziet liggen. Met een uitstapje naar het strand scoor je natuurlijk altijd met kinderen. Daar kun je eventueel de route wat uitbreiden. Dat is ook mogelijk in Oranjezon, een duingebied mét uitkijktoren, iets ten noorden van De Manteling, waar verschillende routes zijn uitgezet.
Maar voor kleine kinderen is deze wandeling echt lang genoeg. Er valt zoveel te zien. Ook heb je grote kans er herten te spotten. Zelfs met een paar lawaaimakers in je kielzog!
Wandelroute Manteling (2,4 en 3,8 km). In Oranjezon zijn vijf wandelroutes van verschillende lengtes. hetzeeuwselandschap.nl