Eerste hulp bij zomerkwaaltjes

Van een blaar tot zonnebultjes: wat is de beste doe-het-zelfbehandeling en – wel zo fijn – hoe zorg je dat je er nooit meer last van krijgt? Wanneer moet je een dokter inschakelen? Sla deze EHBZ erop na.

BBQ-brandwonden

Verlichten Verbrand aan de barbecue? Begin altijd met het koelen van de verbrande huid. Verwijder eventuele kleding en sieraden – behalve als ze aan de wond plakken – en houd de plek 10 tot 20 minuten onder lauw stromend water. Een open wond of blaren dek je daarna af met plastic huishoudfolie, tot er medische hulp is. Smeer nooit iets op een brandwond. Voorkomen Zorg dat de barbecue op een stabiele, vlakke ondergrond staat, buiten bereik van kleine kinderen. Gebruik geen spiritus, maar aanmaakblokjes om ‘m aan te steken en let ook op je alcoholgebruik om ongelukken te voorkomen.
SOS Waarschuw altijd een arts als een baby of kleuter zich verbrandt. Zijn er blaren of open wonden aan handen, voeten, gezicht of geslachtsdelen? Ook dan schakel je direct een dokter in, net als wanneer de huid geelwit, zwart of bruin ziet, of als de wond groter is dan de helft van de hand van degene die zich heeft gebrand. Doet het geen pijn? Dat is gek genoeg ook een teken om meteen dokter te bellen. Het kan een symptoom zijn van ernstige derdegraadsverbranding, waarbij de zenuwuiteinden kapotgaan en je dus niks meer voelt.

Blaren

Verlichten Een opkomende blaar druk je de kop in met een speciale blarenpleister. Heb je er eenmaal eentje, prik die dan – hoe verleidelijk ook – niet door. Dat geeft namelijk infectiegevaar, terwijl een blaar meestal vanzelf geneest. Wordt de druk echt te groot, dan kun je ’m aanprikken met een steriele naald en voorzichtig leegdrukken. Ontsmet het wondje en bedek het met een wondpleister.
Voorkomen Zorg dat je goed passende schoenen draagt. Een te kleine, maar ook een te grote schoenmaat kan blaren veroorzaken. Van zwetende blote voeten in sandalen krijg je ook snel blaren, dus moet je hele einden lopen, trek dan toch liever dichte schoenen aan. Ook belangrijk zijn passende sokken, en dan het liefst naadloze, want zo’n naad geeft wrijving en vergroot het blarenrisico. Je voeten insmeren met uierzalf, vaseline of een andere crème is een antiblaar-huismiddel. Ook slim: ter preventie een blarenpleister plakken op blaargevoelige plekken.
SOS Gaat een blaar ontsteken, raadpleeg dan een arts of apotheek.

Insectenbeet

Verlichten Muggen, steekvliegen, dazen, horzels, vlooien, mieren: als ze je grijpen, kun je de jeuk en pijn verminderen met een koude natte doek. Ook een Azaronachtige crème kan helpen. De bult verklein je met een coldpack en bij pijn kun je paracetamol nemen. Ben je gestoken door een bij of wesp, haal dan de angel eruit met je nagel of een pincet. Eventueel kun je na een wespen- of bijensteek een gifzuiger (te koop bij apotheek en drogist) gebruiken. Ontsmet daarna het wondje.
Voorkomen Klamboes en horren werken het allerbeste; buiten is het handig om je zo veel mogelijk te bedekken. Muggen trekken zich niks aan van citronella, maar je insmeren met een middel met DEET, icaridine of – op natuurlijke basis – citriodiol schrikt ze wel af.
SOS In je mond gestoken? Bel direct een arts. Ook als je allergisch bent, benauwd wordt, dikke lippen of oogleden krijgt, of huiduitslag ontwikkelt op een andere plek, is meteen medische assistentie nodig.

Kwal! Plas eroverheen, wordt wel gezegd bij een kwallenbeet. Maar dat leidt hooguit eventjes af van de pijn. Loop terug het water in om je af te spoelen of dompel de plek in zo heet mogelijk water: koud kraanwater maakt het alleen maar erger.

Tekenbeet

Verlichten De paden op, de lanen in? Contoleer achteraf je hele lijf op teken: oksels, liezen, knieholtes en bilspleet zijn de hotspots. Laat iemand meekijken om geen enkel exemplaar te missen. Een verse ziet eruit als een zwart puntje, na een paar dagen bloed zuigen ziet-ie eruit als een grijs of bruinzwart erwtje. Spot je er een, verwijder ’m dan zo snel mogelijk met een pincet of speciale tekentang en dep de plek met wat alcohol. Voorkomen Trek tijdens natuuractiviteiten een lange broek en een top met lange mouwen aan en stop je broek in je sokken. Laat kleine kinderen ook een hoedje dragen, want teken kunnen zich ook van laaghangende takken storten. Stukken blote huid kun je insmeren met DEET. Doe na elke expeditie een tekencheck, schud kleren buiten uit en stop ze in de wasmachine (bij voorkeur op 60 graden) of droger om eventueel aanwezige teken te vermoorden.
SOS Neem contact op met een arts als het niet lukt om de teek er zelf uit te krijgen of als die er al langer dan een etmaal zat toen je ’m verwijderde. Andere symptomen na een tekenbeet die om medisch advies en een eventuele Lyme-controle vragen: rode en blauwige vlekken of ringen, koorts, spierpijn, moeheid, gewrichtspijn, tintelingen en dubbelzien.

Even de tekenradar checken Handige gratis app voor op je telefoon: Tekenbeet van het RIVM. Dan heb je alle info direct bij de hand en kun je de tekendichtheid in de buurt bekijken.

Reisziekte

Verlichten Kleine beetjes (niet te vet) blijven eten, geen koffie of frisdrank nemen, zorgen voor frisse lucht en niet lezen, schrijven of gamen in de auto: dat zijn de belangrijkste remedies tegen reisziekte. Toch hoofdpijn, misselijk en duizelig? Onderbreek de rit. Van tien minuten buiten zijn knap je vaak al op.
Voorkomen Chauffeurs worden in principe niet reisziek, dus kruip bij voorkeur zelf achter het stuur. Voorin zitten met de blik op de horizon helpt ook. Ziek op een boot? Kies een plek buiten en richt je blik op de horizon. Of ga horizontaal liggen in de kajuit met gesloten ogen. In het vliegtuig kun je jezelf afleiden met een muziekje; gembercapsules zijn het proberen waard tegen misselijkheid. Kauwgom kan ook helpen, net als je ogen dichtdoen of beter nog: slapen. Dan heb je geen last.
SOS Word je standaard erg reisziek, dan kun je van tevoren een pilletje nemen van de drogist: cyclizine, meclozine of cinnarizine. De effectiviteit en bijwerkingen staan niet helemaal vast, maar feit is dat je er rustig of zelfs suffig van wordt. Ga je een langere reis maken, dan kun je je huisarts vragen een pleister met scopolamine voor te schrijven. Die werkt drie dagen.

Zonverbranding & zonneallergie

Verlichten Punt één: zorg dat je niet verbrandt. Lees ook het interview met dermatoloog Daniel Kadouch op pagina 8. Gebeurt het toch? Ga meteen uit de zon als je merkt dat je huid rood wordt. Tegen de pijn kun je koele natte doeken gebruiken en paracetamol of ibuprofen (dat remt ook de ontstekingsreactie) innemen. Kompressen met afgekoelde groene thee of met water verdunde melk kunnen ook verzachtend werken. Gun je huid minimaal drie dagen rust door uit de zon te blijven.
Voorkomen Bouw het zonnen rustig op, draag een hoed of pet en vermijd de zon tussen 11 en 15 uur. Trek zonwerende kleding aan, of smeer je goed in, met minimaal factor 30 en elke twee uur opnieuw. Goed smeren is ook hét preventiemiddel tegen zonneallergie, oftewel: rode kriebel- blaasjes en bultjes. Heb je ze eenmaal? Gun je huid zonrust, dan trekken ze vanzelf weg. Smeer extra secuur als je een boottochtje gaat maken of op het strand ligt, waar je onder een parasol zou moeten blijven. Door de water- en zandreflectie verbrand je nog sneller.
SOS Overleg met een arts als je huid dik wordt, er blaren ontstaan of als je je ziek, koortsig of misselijk begint te voelen na de verbranding. Bij zonneallergie kun je om een crème of pilletjes tegen de jeuk vragen.

Niet te zuinig Smeer royaal met zonne­brandcrème: je hebt een flinke laag nodig – voor je hele lijf zo’n 7 theelepels – om beschermd te zijn. Crème van vorig jaar gebruiken kán, maar bedenk dat de beschermingsfactor achteruit­gaat, waardoor die minder goed werkt.

Lees meer over: Thuisdokter

Registreer nu bij RADAR+

RADAR+ biedt waardevolle tips om gezond te blijven van lijf & geest! Maak nu een gratis account aan en lees meteen meer!

Registreer nu