‘Van de mindset ‘wat ben je bruin, geweldig!’ moeten we af’

Op het strand ziet Daniel Kadouch met lede ogen aan dat er kinderen met verbrande bovenlijfjes in de zon spelen. Hij werkt sinds 2017 als dermatoloog en behandelde al duizenden mensen met huidkanker. Nu heeft hij een lijn opgezet met uv-werende kleren. ‘Het maakt me niet uit of mensen zonwerende kleding van ons dragen of niet, als ze maar iets dragen.’

• 

• 

Daniel Kadouch, dermatoloog, is een man met een missie: als huidkankerexpert vindt hij dat we verstandiger moeten leren omgaan met de zon. Nu doen we dat niet en het gevolg daarvan is dat huidkanker niet alleen de meest voorkomende, maar ook de snelst stijgende vorm van kanker is. Van alle kanker­diagnoses die in 2022 in Nederland werden gesteld, ging het maar liefst in 52 procent van de gevallen om huidkanker.

Inmiddels zijn we zover dat een op de vier à vijf mensen in zijn of haar leven met huidkanker te maken krijgt; een indrukwekkend hoog aantal. Het is een ziekte die in de meeste gevallen gelukkig goed te behandelen is, maar toch: voorkomen blijft beter dan genezen.

‘Sinds ik in 2017 als dermatoloog praktijk ben gaan houden, zie ik het aantal patiënten met huidkanker stijgen’, vertelt Kadouch in zijn spreekkamer bij Centrum Oosterwal in Badhoevedorp. ‘Al vrij snel kreeg ik het gevoel dat ik water naar de zee aan het dragen ben. Net als de andere algemene dermatologen ben ik inmiddels het grootste deel van mijn tijd kwijt met plekjes controleren en beoordelen. Het is opereren en behandelen en dan een paar maanden later wéér opereren en behandelen. Het gaat maar door. Geen wonder: nog steeds verbrandt één op de drie mensen in de zomer minimaal een keer.

Dermatologen onderscheiden zes huidtypes op basis van de hoeveelheid pigment in de huid; van een lichte tot een donkere huid. Mensen met een licht huidtype verbranden sneller dan mensen met een donker huidtype. En als je gedurende je leven vijf keer of meer verbrandt, zeker op kinderleeftijd, zo laat onderzoek zien, heb je al twee keer zo veel kans om een melanoom – een potentieel agressieve vorm van huidkanker – te ontwikkelen.

Natuurlijk zijn er ook mensen die veel in de zon hebben gezeten en geen huidkanker krijgen. Uiteindelijk is alles terug te leiden tot ons immuunsysteem. Maar de link tussen veel zon en huidkanker is wel heel sterk. Het is een opstapelend effect. Je huid heeft een geheugen: hoe meer zon daarin wordt opgeslagen, hoe meer DNA-schade, hoe groter de kans dat er kwaadaardige cellen gaan woekeren in de vorm van plekjes. In negen van de tien gevallen zijn die goed te behandelen, maar soms ook niet. Het is dus beter om die plekjes niet te krijgen. Door zonverbranding te voorkomen kun je al heel veel doen om huidkanker tegen te gaan.’

We mogen 20% korting geven op alle Tenue de Soleil producten (zonnecrèmes en zonwerende kleding). Ga naar tenuedesoleil.com en gebruik code: 20%Radar+. De code is geldig tot 31 augustus 2023 en zolang de voorraad strekt.

Hoe voorkom je zonverbranding?

‘Vermijd de zon tijdens de piekuren, zet een hoed en een zonnebril op en draag zo veel mogelijk bedekkende kleding met lange mouwen. Smeer de stukjes huid die nog onbedekt zijn in met een zonnecrème met minimaal een factor 30, en herhaal dat iedere twee uur. Dat is het standaardadvies van dermatologen overal ter wereld, en in die specifieke volgorde van belangrijkheid.

‘Je huid heeft een geheugen: hoe meer zon daarin wordt opgeslagen, hoe meer DNA-schade’

Het belangrijkste is dus om uit de zon te blijven tijdens de piekuren, daarna om de huid te bedekken en dan pas het insmeren met factor 30. Als we ons allemaal aan die adviezen zouden houden, zouden we het aantal mensen dat ieder jaar verbrandt makkelijk terug kunnen brengen van één op drie naar pakweg één op de dertig. Dan heb je al heel wat gewonnen: over dertig jaar heb je dan veel minder gevallen van huidkanker dan nu. Maar als je ’s zomers op een mooie dag langs de kust loopt, zie je dat het gros van de mensen zich niet aan dat advies houdt. Ze liggen daar in zwembroek of bikini. De ideale verhouding van 80 procent van het lichaam bedekt, 20 procent onbedekt is daar totaal omgedraaid.’

Jij loopt dus zorgelijk handenwringend over het strand?

Lachend: ‘Ik moet eerlijk bekennen dat ik er wel op let! Ik vind het met name moeilijk om kinderen te zien met verbrande bovenlijfjes. Als ouder zou je inmiddels beter moeten weten. Voor kinderen is de zon extra schadelijk. Een katoenen shirt beschermt minimaal, uv-werende kleding doet dat nog veel beter. Ook beter dan welke zonnecrème ook, want die kleding weerkaatst zowel de uv A-stralen als de uv B-stralen.

Zonnecrèmes zijn altijd in de basis gemaakt om de huid tegen verbranding te beschermen. Ze zijn getest op de uv B-stralen, niet op uv A-stralen. Daarom beschermen die crèmes, ook die met factor 50, nooit helemaal. Nog afgezien van het feit dat je nog weleens een stukje vergeet in te smeren. Als ouder van vier jonge kinderen weet ik dat je op een zonnige stranddag ongeveer een dubbele fulltimebaan hebt aan het insmeren van kinderen, als je dat goed wilt doen: iedere twee uur, altijd na het zwemmen. Dat is nauwelijks haalbaar.

Het strand is bedoeld om lekker te spelen. Uv-werende kleding is bovendien veel milieubewuster, want veel zonnecrèmes bevatten chemische ingrediënten die in de zee terechtkomen en daar het koraal aantasten.’

Dus ben jij een eigen merk begonnen in UV-werende kleding.

‘Ik geloof heel erg in oplossingen aanbieden. In relatief korte tijd al duizenden mensen behandelen met huidkanker in de wetenschap dat het er alleen maar meer zouden worden, werkte tegen mijn gevoel van zingeving. Vanuit de urgentie van de stijgende cijfers van huidkanker en het feit dat nog steeds één op de drie mensen in Nederland jaarlijks verbrandt, heb ik naast mijn werk als dermatoloog het merk Tenue de Soleil opgezet. We zijn begonnen met uv-werende kleding voor kinderen, omdat zij het kwetsbaarst zijn. Daar valt op de lange termijn dus de meeste winst te halen: als zij die kleding nu dragen in de zon, hebben we over dertig jaar minder gevallen van huidkanker.’

‘Bij twintigers die bewust met hun gezondheid omgaan is er een hoopgevende trend om de zon te mijden’

En als een kind er eenmaal aan gewend is om zonwerende kleding te dragen … ‘Dan zal het dat ook normaal vinden als volwassene, inderdaad. Het moet een way of life worden. Het maakt me niet uit of mensen zonwerende kleding van óns dragen, als ze maar íéts dragen. Daarnaast zou er een bewustzijnsverandering moeten komen over wat een ‘gezond kleurtje’ is.’

Hoe bedoel je?

‘Door de toenemende welvaart is in de vorige eeuw al een cultuur ontstaan waarbij een zongebruind uiterlijk gelijk wordt gesteld aan gezondheid en ontspanning. Van de mindset: wow, wat ben je bruin, wat zie je er uitgerust uit, geweldig!, moeten we af. Zongebruind staat niet gelijk aan gezond. Er begint op dat gebied trouwens wel langzaam iets te veranderen.

Bij twintigers die heel bewust met hun gezondheid omgaan is het een trend om de zon te mijden of voor goede bescherming te kiezen. Zij doen dat om veroudering en rimpels te voorkomen. Dat is een andere insteek dan de mijne, maar wat geeft het? Ze zijn wel veel beter hun huid aan het beschermen dan de generaties vóór hen. Die vonden het nog gewoon om eindeloos te bakken in de zon en zich zelfs in te smeren met olie om nog bruiner te worden. Daar plukken we nu de wrange vruchten van. Het gedrag van die zonmijdende twintigers vind ik dus hoopgevend. Het zou het begin kunnen zijn van die cultuurverandering die ik voor ogen heb.’

‘In de zon zou je je lichaam grotendeels moeten bedekken, maar daar houdt het gros zich niet aan’

Is de zonnebank een manier om gecontroleerd met de zon om te gaan?

‘Nee. Daar word je blootgesteld aan pure uv A-stralen, die echt slecht zijn voor je huid. Als je vaak naar de zonnebankstudio gaat, loop je een reële kans op huidkanker. Met de kennis die we nu hebben, onderbouwd door wetenschappelijke studies, zie ik eigenlijk geen ruimte voor zonnebankstudio’s. In Australië zijn ze al verboden. Ik heb een eigenaar van een zonnebankstudio als patiënt gehad. Zij was halverwege de dertig en kwam ieder halfjaar terug voor een nieuwe behandeling tegen huidkanker. Dat zal de rest van haar leven zo doorgaan. Dat gun je niemand. Het is niet meer terug te draaien, ze kan alleen iedere keer weer behandeld worden. Ze zal er hopelijk niet aan doodgaan, maar het blijft vervelend. Een litteken van één verwijderd plekje is overkomelijk, maar als je ieder jaar drie of vier ingrepen moet laten doen, waarvan twee in je gezicht, gaat dat toch ontsieren.’

Resumerend: de zon is dus gevaarlijk voor ons?

‘Nee, zo is het ook weer niet. Ik pleit niet voor een zonschuwe maatschappij. Ik denk dat de zon een heel belangrijke levensenergiebron voor ons is. Dankzij de zon maakt ons lichaam vitamine D aan, waaraan we hier in Nederland in de winter een tekort hebben. Maar dat kun je prima aanvullen via je voeding of door middel van supplementen. En ’s zomers heb je minder zon nodig om je vitamine D op peil te houden dan je misschien denkt. Je gezicht en je handen eraan blootstellen tijdens een wandeling is al genoeg. Laten we lief voor onze huid zijn. Ik zeg niet dat we in de zomer allemaal met een parasol de straat op moeten, zoals in Azië, maar ik denk wel dat we een betere balans moeten zoeken. Volg de dermatologische adviezen en bescherm je huid. Mijn boodschap is: geniet lekker van de zon, maar doe het verstandig.’