Energiegebruik in 2030

Onze huizen moeten van het gas af. Wetenschapsjournalist Diana de Veld vraagt zich af: hoe ziet over pakweg 10 jaar ons energiegebruik eruit? Ze sprak met Derk Loorbach, hoogleraar socio-economische transities aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Een gedeeld warmtenet heeft minder impact op het milieu dan zelf stoken

De fijnste oven die ik ooit had, was een gasoven. Mijn appeltaarten kwamen er perfect uit. Tegenwoordig bak ik elektrisch, maar ik kook en stook nog steeds op gas. Niet echt milieuvriendelijk; de overheid roept niet voor niets dat we ‘van het gas af moeten’. Zo’n dwingende oproep is foute communicatie, vindt professor Derk Loorbach. ‘Forceer je transities, dan komen mensen in de weerstand. Stel je voor dat je gisteren een nieuwe gasketel hebt gekocht!’ De hoogleraar ziet meer in geleidelijkheid. ‘De volgende keer dat je ketel aan vervanging toe is, begint je verwarmingsinstallateur misschien over een hybride ketel of een warmtepomp. Gemeentes zijn trouwens ook bezig met andere warmteopties, bijvoorbeeld stadsverwarming oftewel een warmtenet.’ Dit is een netwerk van ondergrondse leidingen met warm water, waarmee je huizen en andere gebouwen kunt verwarmen. Bijzonder nuttig, want verwarming kost ontzettend veel energie: ongeveer 70 tot 80 procent van je totale gebruik. Een warmtenet heeft minder impact op het milieu dan zelf stoken. De warmte kan bijvoorbeeld komen uit aardwarmte, warm oppervlaktewater of biomassa, maar in grote steden meestal nog uit industriële restwarmte. Loorbach: ‘Het is een manier om oude woningen snel te verduurzamen.’

Zelf én samen energie opwekken

Er zijn ook mensen die zelf energie opwekken, bijvoorbeeld met zonnepanelen of -boilers en warmtepompen. ‘Duurzaam, en je bent niet afhankelijk van energiebedrijven’, zegt Loorbach. ‘Vaak geeft het zelfs meer comfort, bijvoorbeeld als je een warmtepomp of zonne-boiler gebruikt om je huis op te warmen met water van 35-55 ˚C, oftewel lagetemperatuurverwarming. Je huis is dan veel gelijkmatiger verwarmd.’ Niet iedereen zal zelf energie kunnen of willen opwekken. ‘De grootste winst is te behalen op collectief niveau. Zo zie je steeds meer lokale energiecoöperaties waarin bewoners zelf windmolens of een zonnepark beheren. In de toekomst moet je gemakkelijk kunnen overstappen van je energiebedrijf naar zo’n lokale energiecoöperatie.’

Derk Loorbach is hoogleraar socio-economische transities aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en directeur van DRIFT (Dutch Research Institute For Transitions). Dit actie-onderzoeksinstituut houdt zich bezig met alle mogelijke duurzaamheidstransacties.