Daphne doet duurzaam

Natuurlijk willen we graag zonnepanelen installeren en spouwmuren isoleren om de planeet te redden. Maar we zien op tegen de kosten en het gedoe. Journalist Daphne van Paassen heeft inmiddels haar huis verduurzaamd. Wat heeft ze geleerd van drie jaar groen ploeteren?

Wat kun je doen? En wat kost dat? Aangestoken door de positiviteit van de start-upjongen haalde ik indertijd mijn woongegevens door de gratis scan die zijn bedrijf greenhome.nl had ontwikkeld (Milieu Centraal heeft inmiddels een vergelijkbare scan: verbeterjehuis.nl), om zo te achterhalen waar ik het best kon beginnen. Ik heb een tussenwoning uit 1895 in Haarlem met bijna overal hr++glas en een redelijk geïsoleerd dak, maar helaas geen spouwmuur (dat soort muren kunnen gemakkelijk worden geïsoleerd), geen vloerisolatie en een voordeur die klemde of kierde, al naar gelang het seizoen. Na een paar aanvullende vragen rolde er een glashelder advies uit: vloer isoleren, zonnepanelen installeren en daarna eventueel een (hybride) warmtepomp aanschaffen. Simpel. Kind kon de was doen. Geschatte kosten met aftrek van subsidie: rond de € 10.000, terugverdientijd minder dan tien jaar.

Drie vloerisolatie-experts verder …

Ik probeerde meteen een afspraak te maken met een deskundige, want moest het vloer- of bodemisolatie worden? En koos ik dan purplaten, isolatiefoliekussens, parels, foamkorrels of schelpen? Helaas waren er nooit bedrijven die álles aanboden en een maatwerkadvies voor mijn huis konden geven. Waardoor ik uiteindelijk drie vloerisolatie-experts over, of beter onder, de vloer had – zonder dat er een oplossing kwam. De folie kon niet vanwege de aangetroffen dode rat in de kruipruimte (‘die knaagt het aan stukken voor een ideale kraamkamer onder jouw woonkamer’, aldus een expert die me met een sardonisch genoegen de stuipen op het lijf joeg). Voor korrels en parels was-ie te ondiep en schelpen ‘was een drama als er een leiding onder de vloer brak’, wist een ander.
En zo moeizaam ging het vaker. De aanschaf van een lage-temperatuurverwarming was een onnavolgbaar proces dat begon met de vervanging van vast gekalkte radiatorknoppen en eindigde met nieuwe eco-radiatoren à € 3000 en een niet warm te krijgen werkkamer. De isolatieverf (isoleren zonder voorzetwandjes en glaswol, wie wil dat nou niet?) die ik op de wanden van mijn weliswaar redelijk vochtige serre smeerde, bladderde er na driekwart jaar op bepaalde plekken weer vanaf. Laaghangend fruit? Het was om moedeloos van te worden.

Gelukkig ging er ook veel goed

Ik plakte radiatorfolie achter mijn verwarmingen (kost een paar tientjes) – en dan niet van die zilverkleurige dekens waar mijn vader ons huis ten tijde van de oliecrisis mee volpropte, maar dun materiaal dat je onzichtbaar en makkelijk met magneten bevestigde. Volgens schattingen zou je er een kleine 10 procent gas mee kunnen besparen. Of ik dat haalde wist ik niet, maar op de foto’s die ik met een geleende warmtecamera ervoor en erna maakte van mijn buitengevel, was zichtbaar dat er nu minder warmte naar buiten lekte.

Ik liet de cv waterzijdig inregelen – simpel gezegd: het zo afstellen van ingaande en uitgaande watertemperatuur van de cv dat de ketel optimaal werkt (scheelt op jaarbasis 10 procent gas). En er liggen al drie zomers zonnepanelen op mijn dak, in de iets minder rendabele oost-westligging waardoor ik er maar liefst veertien kwijt kon. Zonnepanelen zijn verreweg de leukste vergroeningsmaatregel die je kunt nemen. Als de zon schijnt ben je dubbel blij. Niet alleen ging mijn energierekening van € 180 naar € 100 (onze rekening was zo hoog omdat we allebei kantoor aan huis hebben), maar ik had ook eindelijk het gevoel dat ik iets bijdroeg aan de vermindering van het klimaatprobleem. Ik wekte per jaar een kleine 4500 kwh aan energie op – meer dan ik verbruikte, waardoor ik na 25 jaar een milieuwinst kan boeken van 62.407 kilo gereduceerde CO2.

Les geleerd: verduurzamen doe je het beste sámen

Wat heb ik geleerd van drie jaar groen ploeteren? Om te beginnen dat het goed is om samen met anderen te verduurzamen. Ik sloot me aan bij de buurtcoöperatie en schreef een column voor Eigen Huis Magazine waar ik regelmatig de hulp inriep van lezers die daar ook in groten getale gehoor aan gaven en me voorzagen van tips, schouderklopjes, slapstickachtige ervaringen en boosheid. Behalve handig – twee weten meer dan een – helpt het ook tegen het druppel-op-de-gloeiende-plaatgevoel: wat hebben die paar zonnepanelen van mij nou voor zin als mijn buren gewoon in hun sjoemeldiesel blijven rijden en straks weer doodleuk naar Thailand vliegen? Met zijn allen heb je aantoonbaar impact.

Begin met iets makkelijks en ga dan door

Het is ook slim om met iets makkelijks te beginnen (radiatorfolie plakken bijvoorbeeld) leerde ik ooit van Linda Steg, hoogleraar omgevingspsychologie die aan de Rijksuniversiteit Groningen onderzoekt hoe je mensen kunt verleiden tot groen gedrag. ‘Als je iets duurzaams doet’, zegt ze, ‘roep je het gevoel op dat je iets goeds doet, waardoor je jezelf ook als een duurzaam persoon gaat zien waardoor de kans weer groter is dat je je ook in de toekomst als zodanig gaat gedragen.’ Mensen voelen zich namelijk het prettigst als hun gedachten en gedrag in overeenstemming zijn – de zogenaamde zelfconsistentie. Omdat ik me een duurzaam persoon voel, probeer ik bijvoorbeeld ook minder voedsel te verspillen door te koken met producten die bijna over de datum zijn (voedselproductie veroorzaakt ongeveer dertig procent van de broeikasgassen). Ik ga niet meer op vliegvakantie, neem zo min mogelijk de auto en vaak de trein en plant bloemen waarvan bijen houden in mijn niet al te betegelde tuin (met een verhouding van 40 procent tegels en 60 procent groen zit je aardig in de gewenste richting).

Het gaat niet alleen om geld terugverdienen

Uit de onderzoeken van Steg blijkt ook dat we vaak denken dat we iets doen uit financiële overwegingen, terwijl dat niet zo is. We dénken zelf dat economische redenen zwaarder wegen bij een duurzame beslissing, maar milieuvriendelijke motieven spelen onbewust een veel grotere rol. Motiveer jezelf dus niet alleen door elke keer te berekenen hoeveel je bespaart op je gas- of elektriciteitsrekening, maar ook door naar de milieuwinst te kijken. Realiseer je ook dat cv-ketels en auto’s zichzelf nooit terugverdienen; waarom zou dat wel moeten bij een warmtepomp? Ik schat dat ik alles bij elkaar zo’n € 11.000 heb geïnvesteerd. Het geld voor nieuwe grote investeringen is inmiddels op. Al moet ik zeggen dat ik stiekem een nieuw projectje op het oog heb: de waterzak. Ik hoorde de bedenker ervan laatst op de radio. Je vangt het regenwater op in een enorme zak in je kruipruimte zodat je je wc en wasmachine niet met gezuiverd drinkwater hoeft door te spoelen. En je je ook niet schuldig hoeft te voelen als je je vlinderboom staat te besproeien in een kurkdroge zomer. Is die niet te isoleren kruipruimte toch nog ergens goed voor.

Lees ook deze bijlage

Stappenplan voor een duurzamer huis

Stappenplan voor een duurzamer huis

Het gaat niet altijd om geld: een auto verdient zichzelf niet terug; waarom zou een warmtepomp dat wel moeten?

Verder lezen