Het principe van een aanvullende ziektekostenverzekering

Een aanvullende verzekering afsluiten omdat je volgend jaar negen keer naar de fysio­therapeut wil? Dan ondermijn je het systeem. Jaar in jaar uit een aanvullende verzekering afsluiten als je nooit iets claimt? Dan doe je jezelf tekort. Let wel: uiteindelijk betalen we met z’n allen.

Sinds een poosje ben je weer gaan hardlopen. Je bent rustig begonnen met een schema van drie minuten rennen, twee minuten wandelen, weer drie minuten rennen. Inmiddels heb je zo veel conditie opgebouwd dat je zonder problemen een rondje van vijf kilometer rent. Heerlijk! Maar dan heb je een dag later last van je linkerheup. Een zeurderige pijn, waarschijnlijk niet ernstig, maar wel vervelend. Toch maar even naar de huisarts. Zij kan niets vinden en zegt: ‘Rustig aan doen, niets forceren. Met pijn moet je niet doorrennen. ­Wandelen is ook gezond. Je bent tenslotte geen achttien meer.’

Het zit je niet lekker. Want je wilt blijven rennen zónder last van je heup. Eigenlijk zou je wel naar de fysiotherapeut willen. Maar ja, dat kost € 35 per behandeling en van vrienden weet je dat ze vaak wekenlang afspraken hebben. Misschien is het de moeite waard om volgend jaar een aanvullende zorgverzekering met fysio­therapie af te sluiten. Je kijkt op een vergelijkingssite, vinkt ‘fysiotherapie’ aan en je ziet dat je voor € 103 al een basisverzekering hebt plus een aanvulling voor negen behandelingen bij de fysiotherapeut. Nu ben je ook al € 100 per maand kwijt voor de basis­verzekering, dus dat is een koopje! In 2019 ga je dus negen keer naar de fysiotherapeut. Dat zou anders ruim € 300 kosten en nu is het eigenlijk gratis.

Elk voordeel heeft een nadeel

‘Jij hebt daar voordeel bij. Dus iemand moet daar nadeel van hebben’, zegt econoom Lucy Kok van SEO Economisch onderzoek. ‘Iemand moet die kosten tenslotte betalen.’ Ze wijst erop dat wij aanvullende zorgverzekeringen gebruiken als abonnementjes. We hebben allemaal de ­wettelijk verplichte basisverzekering. De overheid bepaalt wat er in het basispakket zit en bij alle ­verzekeraars krijg je hetzelfde. Het principe is dat je via de basisverzekering verzekerd bent voor alle zorg die je nodig hebt. Dat is overigens niet ­helemaal waar. Je kunt de behandeling bij de fysiotherapeut echt nodig hebben, maar het zit niet in het ­pakket. Alleen voor jongeren tot achttien jaar en voor volwassen met een chronische ziekte en dan pas vanaf de 21ste behandeling. De tandarts zit er voor volwassenen evenmin in, terwijl je daar natuurlijk wel naartoe moet. Maar de grote kosten, zoals ziekenhuisopnamen en ­operaties, zitten er wel in.

Ook de huisarts en de kraamzorg vallen onder de basisverzekering. Ziekenhuisrekeningen en medische behandelingen kunnen zo duur zijn dat je ze zelf onmogelijk kunt betalen. Om deze kosten voor iedereen betaalbaar te houden, is de basis­verzekering verplicht. Die is gebaseerd op solidariteit. Iedereen betaalt mee, of je nu jong bent en kerngezond of als je oud bent en veel medische zorg nodig hebt. En verzekeraars moeten iedereen accepteren, ook mensen die ziek zijn en bij wie van tevoren al vaststaat dat het dure klanten worden.

Inschatten dat je de orthodontist nodig hebt

Aanvullende zijn vrijwillig. Hier doet het probleem zich dan ook voor dat aanvullende verzekeringen als abonnementjes ­worden gebruikt. Als je ziet dat de tanden van je zoon niet ­ keurig op een rijtje staan, sluit je een aanvullende verzekering af voor ­orthodontie. Een beugel is erg duur – en die zit sinds 2018 voor cosmetische correcties niet meer in de basisverzekering. De ­kosten van de orthodontist voor jongeren worden alleen nog vergoed als er een medische noodzaak is. Ben je elk jaar veel geld kwijt aan medicijnen die de huisarts voorschrijft? Dan sluit je een aanvullende verzekering af, zodat je deze eigen bijdrage (dat is iets anders dan het eigen risico) niet meer helemaal zelf hoeft te betalen.

Ga je geregeld naar de fysiotherapeut? Aanvullende verzekering. Maak je gebruik van alternatieve geneeswijzen? Aanvullende ­verzekering. Wil je volgend jaar die dure training ­mindfulness volgen? Even uitzoeken welke aanvullende verzekering de ­training vergoedt. In de aanvullende verzekerings­pakketten ­zitten namelijk wel grote verschillen. Bovendien zijn er ­verzekeraars waarbij je gewoon een aanvullend pakket kiest met één, twee of drie sterren, waar van alles en nog wat in zit. En er zijn verzekeraars bij wie je vinkjes kunt zetten. Fysiotherapie, ja, doe maar. Tandarts? Nee, laat maar.

Dat kan niet goed blijven gaan

Als alleen de mensen die van tevoren al weten dat ze ­kosten gaan claimen een aanvullende verzekering afsluiten, kost dat de ­verzekeraar veel geld. ‘Je kunt zeggen dat de burger te veel ­calculeert, maar verzekeraars hebben dat over zichzelf ­afgeroepen met een systeem waar je vinkjes kunt zetten’, zegt Hans de Kok van ­vergelijkingssite Pricewise. Dat moet toch een keertje fout gaan? ‘Uiteindelijk wel’, zegt Lucy Kok. ‘Mensen die geen zorg nodig hebben, kiezen niet voor een aanvullende verzekering. Door die zelfselectie lopen de kosten op en gaat de premie omhoog. ­Daardoor haken er nog meer gezonde mensen af, waardoor je ­tenslotte helemaal geen aanvullende verzekering meer hebt.

De meeste mensen calculeren niet

Wat verzekeraars per aanvullend verzekerde uitbetalen aan ­kosten voor alternatieve geneeswijzen is tussen 2006 en 2016 verdubbeld. Wat ze per verzekerde uitkeren aan kosten voor tandheelkundige zorg is met ruim de helft gestegen en wat ze uitkeren aan paramedische kosten, zoals de fysio­therapeut, is met 40 procent gestegen. Is er een kans dat er straks geen aanvullende verzekeringen meer zijn? ‘Voor­lopig niet’, zegt Hans de Kok. Dat komt doordat de meerderheid van de mensen niet calculeert en domweg een aanvullende verzekering afsluit.

Ruim 80 procent van de Nederlanders heeft een aanvullende verzekering. Volgens De Kok vergeten sommige mensen zelfs te ­declareren. ‘Overigens zie je het ­omgekeerde ook vaak. Mensen die teleurgesteld zijn, omdat ze een rekening opsturen en ontdekken dat die niet wordt vergoed.’ Lucy Kok denkt dat veel mensen een aanvullende verzekering een geruststellend idee vinden. ‘Dan is het een soort spaarpot. Als je iets nodig hebt, heb je het al betaald. Ook al heb je dan over de jaren heen per saldo meer betaald dan wanneer je niet verzekerd zou zijn. Toch zou niet verzekeren en sparen dan rationeler zijn, want het gaat hier niet om grote, onvoorspelbare risico’s.’

Verzekeraars gaan kritischer kijken

Maar ook al is er een grote groep mensen die niet calculeert en zich ‘gewoon’ aanvullend ­verzekert – de ‘sticky majority’ volgens De Kok -, het is een feit dat verzekeraars door al het claimgedrag ­kritischer naar de aanvullende ­verzekeringen ­kijken. ‘We zien dat verzekeraars hun ­aanvullende verzekering zachtjes gaan uit­kleden. Ze ­vergoeden minder zorg en voor de zorg die ze wel ­vergoeden vragen ze vaker een eigen bijdrage.’

Een ­andere consequentie is dat verzekeraars ­bredere ­pakketten gaan aanbieden, zodat je je niet meer selectief voor één dingetje kunt verzekeren. Ook hanteren verzekeraars vaker wachttijden. ‘Dat gebeurt bij dure tandarts- of ­orthodontieverzekeringen. Dan moet je soms twaalf maanden wachten voordat de verzekeraar gaat ­uitkeren. Dat betekent dat je twee jaar aan die verzekeraar vast zit als je een ­behandeling vergoed wilt krijgen.’ Tot slot constateert hij dat de premies stijgen. Daar heeft elke verzekerde last van. Uiteindelijk betalen we met z’n allen.

Lees ook deze bijlage

Zo kies je de beste zorgverzekeraar

Zo kies je de beste zorgverzekeraar

De zorgtarieven van 2024 zijn bekend. Betaal je teveel? Je hebt tot 31 december de tijd om je huidige verzekering op te zeggen en over te stappen naar een andere verzekering.

Verder lezen