Duurzaam ondernemen: Eerlijke thee van LocalTea

Johan Jansen runt samen met zijn partner Dionne Oomen in het Brabantse Zundert Nederlands eerste grootschalige theeplantage. Ze produceren thee die goed is voor je gezondheid én de planeet. Inmiddels liggen de doosjes van LocalTea al bij zes supermarktketens.

Hoe kom je op het idee een theebedrijf te beginnen?

‘Ik kom uit een kwekersfamilie, en was altijd al bezig met voor Nederland ongebruikelijke gewassen. Voor mijn studie bedrijfskunde ging ik twaalf jaar geleden stage lopen in China, waar ik me in thee verdiepte. Thee is na water de meest genuttigde drank ter wereld. Alle soorten – zwarte, oolong, groene en witte – komen van één en dezelfde plant: de Camellia sinensis. Het verschil zit ’m in het bewerken van de bladeren. Dat vond ik fascinerend. Vervolgens heb ik er acht jaar over gedaan om een Nederlandse winterharde soort te kweken door verschillende varianten te kruisen.’

En toen?

‘Tegenwoordig heb ik in mijn kassencomplex in Zundert twee miljoen van deze planten staan, die duizenden kilo’s thee opleveren. Inmiddels liggen onze pakjes bij honderden verkooppunten, waaronder zes verschillende supermarktketens.

Wie LocalTea uit Zundert wil drinken, betaalt voor een doosje met tien zakjes € 3,99. Van die prijs kun je best schrikken, want dat is een stuk duurder dan de meeste thee. Maar dan heb je wel een eerlijk én verser product. Gekweekt in onverwarmde kassen met een gesloten systeem voor het water en de voedingsstoffen, die dus constant worden hergebruikt. Bovendien komen de blaadjes uit je spreekwoordelijke achtertuin; ze hoeven geen reis van pakweg 4000 kilometer te maken.’

Is-ie ook lekkerder?

‘In 2018 belandde onze groene thee op de vierde plaats van de Tea of The World Contest, waaraan 200 landen meededen. Doorgaans gaan Zuidoost-Aziatische naties er met de trofeeën vandoor. Onze groene thee smaakt verfrissend en onze zwarte thee juist weer aards – alsof je met je handen door de aarde woelt.

Een groot verschil met de gemiddelde kwaliteit in de Nederlandse schappen. Die is echt dramatisch! Van die zakjes gruis komt een uniforme, wrange smaak; ook omdat de inhoud meestal verre van vers is.’

‘Dat we genoegen nemen met de beroerde kwaliteit van thee komt omdat we niet beter weten’

Hoe is dat nou mogelijk? 

‘Dat we genoegen nemen met die beroerde kwaliteit, komt omdat we niet beter weten. Al sinds de VOC-tijd, in de zeventiende eeuw, wordt CTC – crush, tear, curl – toegepast: een bulkmethode waarbij de halve theeplant met tak en al – in plaats van de toppen die alle geur-, kleur- en smaakstoffen bevatten – door de shredder tot een gruisachtige substantie wordt vermalen.

Aanvankelijk brachten de VOC-schepen wél hoogwaardige loose leaf-tea vanuit Azië naar Nederland. Maar omdat die in korte tijd enorm populair werd, gingen de prijzen door het dak. Dat deed de private handelsonderneming besluiten een goedkope productiemethode te ontwikkelen, nadat experimenten met plantages op Europese bodem waren mislukt.’

• 

• 

Wat is dan wel de juiste productiemethode?

‘Grofweg worden zwarte thee en oolong geoxideerd, zwarte thee langer dan oolong. Terwijl dat proces bij groene thee de kop wordt ingedrukt door de bladeren direct te stomen of roosteren, en vervolgens te rollen waardoor de cellen breken en de smaak vrijkomt. Witte thee wordt verhit noch gerold, maar volgens een gecontroleerd procedé gedroogd. Zo kunnen in totaal wel zo’n 500 smaaknuances ontstaan. En dat zónder toevoeging van smaakstoffen.’

Is jullie thee gezonder?

‘LocalTea verwerkt alleen de jonge toppen van de theeplant. Daar zitten de meeste voedingsstoffen in, die door onze ambachtelijke werkwijze bewaard blijven. Het is wetenschappelijk bewezen dat thee goed is voor de gezondheid, omdat het de bloedsuikerspiegel stabiliseert en veel antioxidanten bevat. Die helpen tegen beschadiging van cellen en weefsels, wat de kans op ziekten verkleint.’

Gaan de zaken goed?

‘Afgelopen jaar gingen er twee miljoen pakjes over de toonbank. En voor 2022 mikken we op een half miljoen meer. Door op te schalen kan de prijs van een doosje straks met een euro omlaag. Dat je al een pakjes thee kunt kopen voor één luttele euro – 4 cent voor een kopje – is echt van de zotte. Vooral als je bedenkt dat slechts 2 procent van de mondiale theeopbrengst naar de boeren gaat. De overige 98 procent belandt in de zakken van de vier multinationals die de totale markt beheersen.’

LocalTea is een veel duurzamere keuze?

‘We hebben de Young Academy, een onafhankelijk platform van jonge wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam, laten doorrekenen welke milieuvoordelen ons merk biedt. Het onderzoek wees uit dat een kop LocalTea vergeleken met thee uit verre landen 96 procent minder CO₂-uitstoot heeft, en 99 procent energie en water bespaart. Bovendien zit onze thee in biologisch afbreekbare builtjes van maiszetmeel.’

Wat zijn de plannen voor de lange termijn? 

‘Lokale thee is ons credo. Elk Europees land zijn eigen plantage. Inmiddels hebben we in Loenhout, dat net over de Belgische grens ligt, een plantage met 60.000 planten. Daarvan gaat de oogst verkocht worden bij supermarktketens Delhaize en Bioplanet. Daarnaast lopen in Frankrijk en Duitsland proeven. Momenteel zijn we daarom op zoek naar nieuwe investeerders.’

Het klinkt als toekomstmuziek: theeplantages in Europa.  

‘Voorlopig is het inderdaad nog niet zover. Maar ik ben ervan overtuigd dat het gaat komen. Korte ketens en lokaal geteeld voedsel beginnen ook voor tropisch producten een voorzichtige trend te worden. Inmiddels zijn in Nederland de eerste bananen en sojabonen van eigen bodem gesignaleerd.’