Wat gebeurt er tijdens een psychose?

Soms gaat er iets grondig mis in ons brein. Je kunt dan je grip op de realiteit compleet kwijt raken.

Psychiater dr. Rikus Knegtering is gespecialiseerd in psychose.  

‘Het brein is een ongelooflijk complexe fabriek met wel 80 miljard cellen die intensief samenwerken om alle informatie die gedurende de dag binnenkomt op een goede manier te verwerken. Soms gaat daarbij wat fout. De hersenen weten dan niet meer hoe ze bepaalde waarnemingen de juiste betekenis moet geven. Zo kan het bijvoorbeeld gebeuren dat een gedachte foutief het label ‘stem van buiten’ krijgt opgeplakt. In het hoofd van de patiënt klinkt dan daadwerkelijk een stem, alsof iemand tegen hem praat, terwijl het feitelijk zijn eigen denkbeelden zijn. Een hallucinatie noemen we dat, een van de symptomen van een psychose.

Een ander is wanen, oftewel: vertekende denkbeelden. Dat je afgeluisterd of achtervolgd wordt bijvoorbeeld. Ook die zijn het gevolg van een verkeerde interpretatie van informatie. Drieënhalf procent van alle Nederlanders krijgt in zijn of haar leven te maken met psychotische ervaringen, zoals verwardheid of dingen horen, zien of ruiken die er niet zijn. Bij 1% – zo’n 130.000 mensen – zijn de klachten langdurig en zo serieus dat hun dagelijkse leven eronder lijdt. We spreken dan van schizofrenie. Een psychose heeft bijna nooit één oorzaak, het is meestal een combinatie van erfelijke aanleg en omgevingsfactoren die de samenwerking van hersencellen verstoren. Drugsgebruik kan een trigger zijn, maar ook een trauma door misbruik, mishandeling of pesten.

Gelukkig is er in veel gevallen iets aan een psychose te doen. Met de juiste behandeling komt één op de vijf patiënten helemaal van de problemen af. Van de rest houdt grofweg de helft af en toe klachten, waar ze goed mee kunnen leren omgaan. Een kleine 30% van de schizofreniepatiënten heeft langdurig zorg nodig. Overigens is het een groot misverstand dat mensen met een psychose gevaarlijk zijn, dat is zelden het geval. Integendeel, door hun kwetsbaarheid zijn ze juist vaak zelf het slachtoffer van uitbuiting en geweld.’

Lees ook deze bijlage

Wat is een delier?

Wat is een delier?

Jaarlijks krijgen tussen de 75.000 en 100.000 patiënten tijdens een ziekenhuisopname een delier.

Verder lezen