Wij moeten even praten

Misverstanden, ruzie, zwijgstront of simpelweg geen tijd om eens even gezellig met je geliefde communiceren, laat staan voor een goed gesprek. Lees hier alles over de regels hoe je de draad van het converseren weer oppakt.   

De meest gehoorde klacht bij relatietherapeuten is: ‘We kunnen niet communiceren’. Dit is ook een van de meest genoemde redenen voor stellen om te scheiden. Niet kunnen communiceren kan van alles betekenen, daarom heb ik er geen standaardbehandeling voor. Sommige stellen communiceren niet omdat ze niet kunnen onderhandelen. Andere stellen krijgen voortdurend ruzie. En weer anderen communiceren niet omdat ze het gevoel hebben dat ze zijn uitgepraat. Voor elk van deze problemen is een andere aanpak nodig.

We zien elkaar amper

Nathalie en Giovanni zien elkaar ’s morgens even bij het ontbijt. Gio brengt de kinderen naar school, want hij begint later dan Nathalie. Zij werkt meestal eerst thuis en bezoekt ’s middags klanten. Gelukkig hebben ze een goede oppas, die de kinderen van school haalt en eten kookt. Soms lukt het Nathalie om aan te schuiven daarbij, maar dan moet ze ’s avonds weer achter de laptop. Gio is ’s avonds sowieso laat vanwege zijn werk in de horeca. Soms doen ze nog een dutje samen op de bank, maar meestal ligt Nathalie er al in als Gio thuiskomt.

Communiceren is lastig als je elkaar nooit ziet. Veel mensen hebben het druk met werken, de kinderen, de familie, de hobby’s, de vereniging en de studie – maar dus niet met hun geliefden. Vooral stellen met jonge kinderen en mantelzorgers hebben het gevoel dat ze worden geleefd. Het lijkt onmogelijk om af te spreken. Maar schijn bedriegt. De voornaamste reden dat drukke stellen geen tijd met elkaar doorbrengen is dat ze slecht onderhandelen. Hoe werkt dat, onderhandelen in een relatie?

Als elk gesprek escaleert

Onderhandelen is niet goed mogelijk als je snel ruzie krijgt met elkaar. Na een ruzie blijf je nog een poosje boos en wijs je sowieso elk voorstel van de ander af. Hoe kom je tot communiceren als je in een patroon van ruziemaken zit?

Maarten en Henk zijn van middelbare leeftijd en ze hebben geen kinderen, wat betekent dat ze tijd genoeg hebben voor elkaar. Maar samen zijn gaat niet. Maarten zegt dat Henk geen geduld heeft en dus niet naar hem luistert. Henk zegt dat Maarten overgevoelig is en alles wat hij zegt verkeerd verstaat. Hun relatie is een soort veenbrand, een smeulend vuurtje dat zo nu en dan uitslaat. Ze denken (terecht) dat een goed gesprek over problemen uit het verleden hun rancune zou wegnemen. Maar ja, hoe begin je aan zo’n gesprek?

De situatie van dit stel lijkt op de situatie van een advocaat die moet spreken met de advocaat van de tegenpartij. Beide advocaten willen zich niet de kaas van het brood laten eten, want dan kunnen ze de belangen van hun cliënten niet goed dienen. Om dezelfde reden willen ze ook niet dat het gesprek escaleert. Ze moeten dus een punt maken zonder de ander tegen de haren in te strijken. De vergelijking met advocaten maak ik niet toevallig, want enkele van de volgende tips voor een goed gesprek komen van advocaat Jefferson Fisher. Op zijn Instagram-account (jefferson_fisher, How to argue like a lawyer) geeft hij nuttige (en soms grappige) adviezen die ook bruikbaar zijn voor stellen die ruzies willen voorkomen.

Waar zullen we het over hebben?

Als je meer tijd met elkaar doorbrengt en elkaar niet in de haren vliegt kun je nog niet meteen goed communiceren. Je moet elkaar eerst weer wat beter leren kennen na een lange periode zonder echte communicatie. Daarvoor moet je goede onderwerpen kiezen en verdieping zoeken.

Vaak beginnen stellen met het eerste, het zoeken naar een goed onderwerp. Maar dat is af te raden als je al een poosje geen gesprekken meer met elkaar hebt gehad. De kans is dan namelijk groot dat je niet meer helemaal weet wat de ander interesseert. Je stelt de verkeerde onderwerpen voor, waardoor de ander zich alleen maar minder gezien en gehoord voelt.
Het is beter te beginnen met het oefenen van verdieping zoeken. Gebruik daarvoor een van de rijtjes met gespreksonderwerpen die je overal op internet kunt vinden.

Het beste van die rijtjes is gemaakt door het psychologen-echtpaar Elaine en Arthur Aron (readers digest). De Arons claimen dat ze met behulp van hun 36 vragen bij elk stel een goed gesprek op gang kunnen brengen. Dat zijn vragen als:

• Met wie op de wereld zou je wel eens willen dineren?
• Wat betekent een perfecte dag voor jou?
• Heb je een geheim idee over hoe je zult sterven?
• Als je morgen wakker zou worden met één nieuwe kwaliteit of mogelijkheid, welke zou je dan kiezen?

Laat je leiden door nieuwsgierigheid

Als je eenmaal in gesprek bent naar aanleiding van deze vragen kun je de verdieping zoeken. Dat doe je vooral door doorvragen. Als je partner bijvoorbeeld op de eerste vraag antwoordt dat ze met Nelson Mandela wil dineren, kun je vragen wat hem zo interessant maakt voor haar, wat ze aan hem zou vragen, of wat ze hem zou willen zeggen.

Bij het doorvragen moet je je vooral door nieuwsgierigheid laten leiden. Wat wil je weten? Zorg dat je het naadje van de kous te weten komt. Het beste, meest verdiepende gesprek ontstaat als je partner ook niet meteen het antwoord weet en echt gaat nadenken.
Verdieping ontstaat tenslotte ook doordat je je eigen mening zo lang mogelijk voor je houdt. Wat jij denkt over meneer Mandela doet er in eerste instantie niet toe. Jij bent de interviewer, niet de geïnterviewde. Jouw beurt komt later weer, als jullie de rollen omdraaien.

Als je een tijdje hebt geoefend met de vragen van de Arons, zul je merken dat je meer op de hoogte bent van wat je partner beweegt. Het wordt dan makkelijker om onderwerpen te vinden die je geliefde interesseren. Dat feit alleen al, dat je weet wat je geliefde leuk of spannend vindt, zal de gesprekken tussen jullie ten goede komen.