Stappenplan voor een stralend was resultaat

Knisperfrisse lakens en een smetteloze outfit: daar kun je heel blij van worden. Maar hoe krijg je alles schoon en droog zonder het milieu en je portemonnee overdreven te belasten? Volg dit stappenplan.

1. Sorteer slim

Wassen zonder ongelukken begint met goed sorteren. Allereerst op kleur. Als basis kun je drie categorieën aanhouden: wit, bont en donker.
Bij witgoed mogen ook room- en lichtgrijstinten, op de bonte stapel komen alle kleuren en onder ‘donker’ valt al het zwart, donkergrijs en donkerblauw. Een rood-wit gestreept shirt gaat mee in de bonte was: bij meerdere kleuren in een kledingstuk bepaalt de donkerste tint.

Om doorlopen te helpen voorkomen, kun je er een ‘colour catcher’-doekje bij gooien. Heb je er plek voor, dan kan het handig zijn te investeren in een wasmand met verschillende vakken. Zo is alles al voorgesorteerd – eventuele huisgenoten moeten dan wel meehelpen – en kun je de was zo in de machine kieperen.

Uiteraard doet ook het materiaal ertoe. Scheid katoen, synthetisch, wol en fijnwas. Het waslabel kan uitsluitsel bieden; in de tobbe staat het maximumaantal graden vermeld. Staat er een streep onder, dan kan het alleen worden gewassen met een wol- of fijnwasprogramma. Zie je een handje in de tobbe? Dan is een teiltje vullen niet verplicht. Wol- of handwasprogramma’s in de machine gaan vaak fijnzinniger om met je was dan jijzelf. En het scheelt je bewerkelijk spoelen en uitwringen.

NOG ZUINIGER:

Was je op een katoenprogramma? Doe de trommel dan zo vol mogelijk. Hanteer de vuistregel: meer dan een vuist hoeft er niet op het wasgoed te passen. Fijne was heeft wel meer plek nodig om mooi en ongehavend schoon te worden. Was je delicate spullen? Stop de trommel dan maar tot de helft vol.

2. Ga voor de juiste voorbehandeling

Voor je de was in de trommel mikt, check je uiteraard of er niks in de zakken achterblijft: muntjes, balpennen en ander kleingoed kunnen je was én machine beschadigen.
Dat geldt ook voor ritssluitingen en knopen: doe die dus dicht. Was je kleren zo veel mogelijk binnenstebuiten om ze langer mooi te houden. Voor fijne was, zoals beha’s en panty’s, zijn speciale waszakjes handig.

Gouwe ouwe ossengal werkt zo ongeveer tegen elke vlek en is milieu- en budgetvriendelijk.

Dit is ook het moment om vlekken voor te behandelen. In het algemeen geldt: hoe eerder je ze aanpakt, hoe meer succes je hebt. En nooit wrijven, altijd deppen. Tegen vetvlekken is een kneepje afwasmiddel effectief, bloed kun je het beste uitspoelen met koud in plaats van warm water voor je het in de machine gooit. Last van een penetrante zweetlucht in bloesjes of sportshirts? Laat ze een nachtje weken in een emmer water met een flinke scheut natuurazijn voor ze de was ingaan.

NOG ZUINIGER:

Er zijn talloze speciale vlekkensprays en -poeders te koop, maar vergeet die gouwe ouwe ossengalzeep niet. Even natmaken, kleren inwrijven en wassen. Van fruit tot gras: ossengal werkt tegen zo ongeveer elke vlek en is milieu- en budgetvriendelijk.

3. Kies het beste wasmiddel

Wat is beter, waspoeder of een vloeibaar wasmiddel? Dat is eigenlijk niet te zeggen. Aan allebei zitten voor- en nadelen. Vloeibaar wasmiddel lost makkelijker op bij lage temperaturen. Waspoeder is juist weer heel effectief bij hoge temperaturen, zeker als het gaat om poeder voor de witte was, omdat daar bleekmiddel aan is toegevoegd. Nadeel van poeder is de schurende werking die er bij synthetische stoffen voor kan zorgen dat er meer vezels loslaten, waardoor er meer microplastics in het afvalwater terechtkomen. Dat gebeurt minder bij het gebruik van een vloeibaar wasmiddel. Toch is vloeibaar niet per definitie beter, omdat ook daarin veel eco-onvriendelijke ingrediënten zitten. Kortom: kies wat je het prettigst vindt, en wissel eventueel vloeibaar en poeder af.

En hoe zit ’t met wasverzachter? Daarover zijn de meeste experts het wel eens: niet nodig. Het legt een soort vetlaagje om je was, en zorgt ervoor dat handdoeken minder goed absorberen. Ook zitten er veel milieu- en huidbelastende ingrediënten in. Alternatief is een scheut natuurazijn in het wasverzachterbakje. Werkt ook verzachtend, en nee, je was gaat er niet zuur van ruiken.

NOG ZUINIGER:

Eco-wasbollen en wasnoten waarbij je geen wasmiddel hoeft te gebruiken? Klinkt top, maar ze zijn niet bewezen effectief. Waspoeder is in principe goedkoper dan een vloeibaar middel. Maar voor vloeibaar wasmiddel zijn vaak genoeg voordelige deals te vinden. De échte bezuiniging zit ’m in de hoeveelheid die je gebruikt. Te scheutig doseren zorgt voor snellere slijtage van de was, en is ook voor het milieu een slecht plan. Houd je dus aan de aanbevolen dosering. Of beter nog: probeer of je met iets minder wasmiddel toe kunt.

4. Selecteer programma en temperatuur

Om je wasgoed zo lang mogelijk op kleur en in vorm te houden, is ook de programmakeuze van belang. Grote kans dat je ‘katoen’ het meest gebruikt; voor katoenen goed uiteraard, maar ook prima voor linnen en gemengde stoffen.

‘Kreukherstellend’ is voor bijvoorbeeld polyester en acryl en andere (synthetische) stoffen die minder goed tegen een stootje kunnen.

Programma’s voor de fijne was zijn handig en veilig voor bijvoorbeeld wol en viscose (op het waslabel te herkennen aan twee streepjes onder de tobbe). Draai je zo’n was, dan wordt er op het laagste toerental gecentrifugeerd.

De meeste was wordt prima schoon op 30 graden, en zelfs op 15 tot 20 met de nieuwste machines en wasmiddelen. Gaat ’t om riekende shirtjes of stinksokken, kies dan voor 40. Draai de knop naar 60 als je vaatdoekjes, dweilen, handdoeken en beddengoed hygiënisch schoon wilt wassen (pas boven de 55 graden leggen bacteriën het loodje). Ook in geval van allergieën, virusinfecties en luierwassen is 60 de beste optie.

NOG ZUINIGER:

Kies altijd een zo laag mogelijke temperatuur. Dat is goed voor het milieu en bespaart je behoorlijk wat geld. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is het zuiniger om een lange eco-was te doen dan te kiezen voor de speed-knop. Dan duurt je was weliswaar korter, maar er is veel meer energie nodig om de machine snel op temperatuur te laten komen. Het eco-programma duurt wat langer, omdat het water dan niet continu verwarmd wordt. En in het verwarmen zit de grootste milieu-impact (de duur of het waterverbruik heeft minder impact). Kies voortaan dus een eco-programma als de wassoort dat toelaat: eco 40-60 is niet geschikt als je bacteriën wil doden, daarvoor warmt het programma te kort op.

Hoe kouder hoe goedkoper

Temperatuur (katoenprogramma)	Prijs	per wasbeurt
15 graden	€	0,12
30 graden	€	0,14
40 graden eco	€	0,30
40 graden	€	0,36
60 graden eco	€	0,38
60 graden	€	0,47
90 graden	€	0,86

5. Laat het (bijna) kreukelloos drogen

Was klaar? Dan komt het aan op goede nazorg. Het beste is om alles meteen uit de machine te halen en uit te hangen. Gebruik bij voorkeur kleerhangers, dan trekken de kleren zichzelf recht en dat scheelt kreukels en strijken. Het lekkerste is natuurlijk om je was buiten droog te laten wapperen, maar in de wintermaanden ben je aangewezen op een droogrekje binnen. Zet dat liever niet in de woon- of slaapkamer. Dan wordt de lucht te vochtig en dat kan ongezonde schimmels veroorzaken. Betere plekken zijn de badkamer, logeerkamer of zolder. Zet voor de ventilatie een raampje open.

Doe een droge handdoek bij de natte was in de droger, dat verkort de droogtijd

NOG ZUINIGER:

Om geld en het milieu te sparen, kun je de wasdroger beter links laten liggen. Een gemiddelde droogbeurt kost volgens het Nibud € 2,27. Zet je ’m drie keer per week aan, dan komt dat jaarlijks dus op € 354,12. Kun je niet zonder, gebruik de droger dan slim. Houd de filters schoon en zorg dat je de was flink centrifugeert zodat-ie al redelijk droog uit de wasmachine komt. Draai de droger bovendien alleen met volle trommel. Een droge handdoek bij de natte was gooien kan de droogtijd ook flink verkorten. Die absorbeert namelijk al een hoop van het vocht.

6. Was je machine

Lijkt misschien licht hysterisch, maar ook de machine zelf ontkomt niet aan een regelmatige wasbeurt. Doe je dat niet, dan loop je het risico op vetluis: een ophoping van zeep- en huidresten die resulteert in een grijzige drab in de wasmachine. Die smurrie kan niet alleen een rioollucht veroorzaken, maar ook vlekken en strepen op je wasgoed, plus een minder goed functionerend apparaat omdat de afvoerslangen verstopt kunnen raken.

Gelukkig is de oplossing simpel: reinig maandelijks het filter en het zeepbakje en veeg de rubbers schoon met een doekje. Doe dan twee vaatwasblokjes of een schep kristalsoda met een paar oude handdoeken in de trommel en draai een programma op 90 graden. Vetluis voorkom je ook door na elke was de deur én het zeepbakje open te laten staan.

NOG ZUINIGER:

Doe je sowieso al regelmatig een kookwas, bijvoorbeeld voor beddengoed, en gebruik je daarvoor een witwasmiddel waaraan bleekmiddel is toegevoegd? Dan worden alle vetluis- veroorzakende bacteriën al gedood, en is een extra reinigingsbeurt niet nodig.

Wol- of handwas­programma’s van de machine gaan vaak fijnzinniger om met je was dan jijzelf