Kom tot rust bij de 12 mooiste bomen van Nederland

Er wordt meer gewandeld dan ooit. Prettige bijkomstigheid is dat zo’n ommetje stressverlagend werkt. Wie echt tot rust wil komen, bezoekt deze top 12 van monumentale bomen in Nederland.

Bomen worden niet voor niets de longen van de aarde genoemd, ze produceren immers zuurstof. Daarnaast werken ze ook nog eens stressverlagend. Talloze studies in onder andere Japan, de VS en Polen wijzen uit dat de natuur een kalmerende invloed heeft. Patiënten met uitzicht op groen, bleken korter in hun ziekenhuisbed te liggen en uit Nederlands onderzoek bleek dat mensen die binnen een kilometer van de natuur wonen minder vaak depressies, migraine en astma hebben.

Bosbaden tegen stress

In Japan zijn shinrin-yoku, oftewel bosbaden, al langere tijd populair. De Japanse arts Qing Li is internationaal dé expert op dit gebied en zegt dat bomen de bloeddruk verlagen, stress verlichten, energie geven en het immuunsysteem versterken. Volgens Li komt dat doordat bomen fytonciden afscheiden, minuscule natuurlijke oliën die bomen beschermen tegen virussen, schimmels en insecten. Die zouden ook het menselijk immuunsysteem versterken.

Ontspannen hersenen

Agnes van den Berg, hoogleraar beleving en waardering natuur en landschap aan de Rijksuniversiteit Groningen wijst naar een andere mogelijkheid. Zij vermoedt dat de fractale, herhalende vormen van bomen onze hersenen laten ontspannen en op die manier neemt de waarde van het stresshormoon cortisol af.

Foto van een boom

Om te profiteren van de helende werking van de natuur hoef je helemaal geen zweverige boomknuffelaar te zijn. Uit enkele onderzoeken, onder andere van studenten van de VU in Amsterdam blijkt dat zelfs een foto van natuur al stressverlagend werkt. Maar eropuit trekken en je onderdompelen in de natuur, is nog een beter idee.

Top 12 van monumentale bomen in Nederland

1. Groningen

De 170 jaar oude rode beuk, met wijd uitwaaierende takken in de botanische tuin Domies Toen in Pieterburen is een van de mooiste van het land. Dergelijke bomen werden ruim anderhalve eeuw geleden beschouwd als een teken van rijkdom, dus de dominee (‘domies toen’ is Gronings voor ‘de tuin van de dominee’) had het goed. Hij plantte de boom in zijn groentetuin en later werd er een slingertuin omheen ontworpen.

2. Friesland

In de Prinsentuin in Leeuwarden staat al 179 jaar een Canadese populier die ruim 32 meter hoog is en ruim 5 meter dik. Het is een van de oudste populieren van Nederland en heeft indrukwekkend diepe verticale groeven die je als de rimpels van deze monumentale boom kunt beschouwen.

3. Drenthe

De in de wind wiegende takken van een jeneverbes werden in vroeger tijden wel aangezien voor spoken. Bij de grillig gevormde jeneverbes in de Zeegser Duinen is dat goed voor te stellen. De boom is nauwelijks zes meter hoog, maar strekt zich in de breedte veel verder uit. Sommige takken zijn naar de grond gezakt en vormen daar zelf weer wortels.

4. Overijssel

Op landgoed Twickel in Lattrop-Breklenkamp staat de Bakspiekereik. Het is een eeuwenoude eik, die door het dak van een gebouw groeit. Het verhaal? Het is een bakkershuisje dat in 1900 niet mocht uitbreiden met een varkenshok vanwege de eik die destijds al flink aan de maat was en naast de bakkerij stond. De oplossing? Het hok werd netjes om de boom heen gebouwd, met een uitsparing in het dak. Dat gat moest in de loop der jaren wel een paar keer worden vergroot…

5. Gelderland

Gelderland bezit de dikste boom van Nederland (een mammoetboom van 8,60 m in Hattem) en de langste (een douglasspar van ruim 50 meter). Maar de meest indrukwekkende is de Kabouterboom, de oudste tamme kastanje van het land. De boom in Beek is zo’n vier eeuwen oud, 8,5 meter in omtrek en dankt zijn naam aan de enorme gaten en spleten die kabouters zouden herbergen. De boom overwon granaatvuur in de Tweede Wereldoorlog en heeft onlangs flink te lijden gehad van brandstichting.

6. Noord-Brabant

De zomerlinde achter het oude gemeentehuis van Oisterwijk wordt gezien als een van de oudste bomen van ons land. De eerste vermelding is al uit 1388 en daarmee is de boom ruim zes eeuwen oud. Het kan ook goed zijn dat er later een herplant is geweest en de boom beduidend minder oud is. De stam is een wirwar van vergroeide en losse stammetjes en op het bankje rondom is het heerlijk toeven.

7. Limburg

De Settela-eik in Born is een flinke boom, maar is vooral door het achterliggende verhaal zo bijzonder. De eik is de laatste in een rij bomen die langs een weg staat waar vroeger rondreizende Sinti-families hun bivak opsloegen. Settela Steinbach kwam onder de boom ter wereld in 1934 en werd als elfjarige naar Auschwitz gedeporteerd waar ze werd vermoord.

8. Zeeland

De vleugelnoot in Middelburg heeft twee stammen en een omvang van negen meter. Het is de dikste vleugelnoot van het land en ruim 250 jaar oud. De boom overleefde het zoute water bij opzettelijke overstromingen om de vijand dwars te zitten. Dit type bomen scheidt ook het rustgevende stofje juglon af. Kinderen werden vroeger onder deze boom gezet om rustig te worden.

9. Utrecht

Een machtige gigant, met de bijzondere bijnaam Capitein ter Zee. Deze rode beuk op begraafplaats Sparrendreef in Vianen is namelijk geplant naast het graf van kapitein J. Carpentier. In de loop der tijd zijn de wortels om het graf heen gegroeid.

10. Zuid-Holland

De Koekampkastanje in Den Haag is een bijzondere boom. Hij stond namelijk tachtig meter verderop, maar moest wijken voor een tunnel. Na lang soebatten is de 200.000 kilo zware kastanje verplaatst. Dat kostte bijna twee jaar aan voorbereiding en er waren nogal wat twijfels of de boom het wel zou overleven, maar hij groeit weer volop op zijn nieuwe plek.

11. Flevoland

Niet een, maar 178 bomen vormen De Groene Kathedraal in Almere. De Italiaanse populieren zijn geplaatst in de vorm van de Kathedraal van Reims met de bomen als pilaren. Tussen de bomen lopen betonnen paden die de ribben van de kruisgewelven aangeven en er zijn cirkels van schelpen die naar de Zuiderzee verwijzen die hier vroeger golfde. Even verderop is de vorm van de kathedraal juist uitgespaard in het bos.

12. Noord-Holland

Amsterdam staat vol iepen en een van de mooiste exemplaren staat aan de Keizersgracht. De boom is ruim een eeuw oud en de knoppen hebben volgens Japanners een geneeskrachtige werking.