Lesje economie: toeslagen

Meer dan de helft van alle huishoudens heeft recht op een toeslag. Niet iedereen durft toeslag aan te vragen. Mensen zijn bang dat ze een enorm bedrag moeten terugbetalen. Jammer, want dan loop je inkomsten mis.

In 2019 bleek dat duizenden mensen ten onrechte van de Belastingdienst te horen hebben gekregen dat zij hun kinderopvangtoeslag moesten terugbetalen. Bovendien was bij deze mensen de toeslag – waar zij wel recht op bleken te hebben – direct stopgezet. In veel gezinnen leidde dat tot een acuut betalingsprobleem, zoals we inmiddels weten uit de Toeslagenaffaire.

Als je zo’n verhaal hoort, snap je dat er mensen zijn die het eng vinden om toeslag aan te vragen. Stel dat je achteraf een fors bedrag moet terugbetalen. Waar haal je dat vandaan? Nu geldt voor de meeste mensen dat toeslag aanvragen geen keuze is. Zonder huurtoeslag kunnen ze de huur niet betalen. Maar er zijn ook mensen die van dit soort verhalen zo bang worden dat ze als het even kan de toeslag laten schieten. Ook zijn er mensen die geen toeslag aanvragen omdat ze niet weten dat ze er recht op hebben. Achttienjarige scholieren bijvoorbeeld, die geen inkomen hebben en wier ouders de zorgverzekeringspremie betalen. Of mensen die nooit een toeslag hebben gehad, maar opeens hun inkomen zien dalen. Bijvoorbeeld oudere vrouwen die na het overlijden van hun partner van AOW en een klein nabestaandenpensioentje moeten rondkomen. Maak een proefberekening op belastingdienst.nl en vraag een toeslag aan als je ervoor in aanmerking komt.

Eerst belasting betalen, dan toeslagen krijgen

Afgezien van het geblunder bij het terugvorderen van kinderopvangtoeslag is het op zich niet zo gek dat het soms misgaat. Elke maand worden er maar liefst 8 miljoen toeslagen uitbetaald; huur-, zorg- of kinderopvangtoeslag of een kindgebonden budget. Dit hoge aantal komt doordat veel gezinnen meer dan één toeslag krijgen. Het toont aan hoe raar het systeem is; eerst belasting betalen en dan toeslagen krijgen, niet in incidentele gevallen, maar structureel. Maar vooralsnog moeten we het ermee doen. Een toeslag krijg je als voorschot. Achteraf wordt bekeken of je er recht op hebt en of de bedragen kloppen. Ondertussen kan er in het jaar waarin je de toeslag krijgt van alles veranderen.

Als je zzp’er bent heb je sowieso een wisselend inkomen en kun je niet voorspellen hoeveel je precies gaat verdienen. Een tip: ga bij de schatting van je inkomen niet te laag zitten. Hoe lager je inkomen, hoe hoger de toeslag. En hoe groter de kans dat je moet terugbetalen. Achteraf, als je definitieve inkomen bekend is, worden tekorten hersteld. Ook als je geen wisselend inkomen hebt, kan er van alles veranderen. Misschien ga je meer verdienen. Of je verhuist naar een huis met een huurprijs boven de toeslagengrens. Of je gaat samenwonen. Of je kinderen gaan een dag per week minder naar de opvang, omdat opa met pensioen is en een vaste oppasdag krijgt. Of je krijgt een erfenis, waardoor je opeens veel meer geld op je spaarrekening hebt. Want bij sommige toeslagen gaat het niet alleen om je inkomen, maar ook om je vermogen. En om het nog ingewikkelder te maken, gelden voor alle toeslagen weer andere inkomens- en vermogensgrenzen.

Terugbetaling in termijnen

Om gedoe te voorkomen moet je veranderingen in je financiële situatie direct doorgeven. Gaat het toch fout en moet je terugbetalen? Dan kun je
vragen om terugbetaling in termijnen. Je krijgt daarvoor maximaal 24 maanden de tijd. Vaak kun je te veel ontvangen toeslag ook verrekenen met toeslagen die je nog krijgt. Klopt de terugvordering niet? Maak dan schriftelijk bezwaar. En als je er niets van snapt – want makkelijk is het niet – ga dan naar het Toeslagenservicepunt. Als je op belastingdienst.nl je woonplaats intikt, zie je waar je terechtkunt.

Sommige mensen weten niet dat ze recht hebben op toeslagen
+ Elke maand worden er 8 miljoen toeslagen uitbetaald; huur-, zorg- of kinderopvangtoeslag of een kind­gebonden budget.
+ Voor alle toeslagen gelden andere inkomens- en ver­mogensgrenzen.
+ Een toeslag krijg je als voorschot. Achteraf wordt bekeken of je er recht op hebt en of de bedragen kloppen.