Lesje economie: Antischoonzoonclausule
Stel dat je geld krijgt of erft met een uitsluitingsclausule: het is voor jou en niet voor je partner. Je gebruikt het om de hypotheek af te lossen, of voor een dure vakantie. Wat gebeurt er dan als je gaat scheiden?

In testamenten, maar ook bij schenkingen, is de uitsluitingsclausule – ook wel antischoonzoonclausule – populair. Schoonzoons of -dochters mogen best meeprofiteren van de erfenis, maar het is niet de bedoeling dat zij er bij een scheiding met de helft van het geld vandoor gaan. Zonder uitsluitingsclausule zou de erfenis of schenking in de gemeenschap van goederen terechtkomen. Voor stellen die na 1 januari 2018 zijn getrouwd, geldt automatisch al een ‘beperkte gemeenschap van goederen’. Bezittingen of schulden die je voor je huwelijk al had, blijven van jou. En alles wat je erft of krijgt tijdens je huwelijk, is ook van jou, ook zonder uitsluitingsclausule.
Alles wat je krijgt tijdens je huwelijk is en blijft van jou
-
Na 1 januari 2018 getrouwd, betekent automatisch ‘beperkte gemeenschap van goederen’.
-
Niet alleen bezittingen, ook schulden die je voor je huwelijk al had, blijven van jou.
-
Met jóúw erfenis júllie hypotheek afgelost? Bij scheiding heb je recht op een bedrag.
Toch maar even naar de notaris?
Bij een scheiding pakt dit vaak anders uit dan stellen verwachten. Als je een eigen spaarrekening hebt, waar het geërfde of gekregen geld op staat, is het simpel. Dat geld blijft van jou. In de praktijk gaat het meestal anders. Een erfenis wordt vaak gebruikt om de hypotheek af te lossen. Bij de scheiding maakt het uit wanneer je dat deed. Als je dit vóór 2012 deed, heb je bij een scheiding recht op het bedrag dat je zelf hebt afgelost. Deed je dit na 2012, dan heb je ook recht op waardevermeerdering – of waardevermindering, want huizenprijzen kunnen ook dalen. Voor de berekening is de aanschafprijs van het huis het uitgangspunt. Dat kan raar uitpakken.
Een voorbeeld: jij en je partner kopen een huis van drie ton. Een paar jaar later is het huis meer waard. Je erft of krijgt een ton en die gebruik je om de hypotheek af te lossen. Ondertussen blijft het huis in waarde stijgen. Je gaat scheiden. Het huis is inmiddels zes ton waard. Jij hebt met je schenking of erfenis een derde van de aanschafprijs betaald, dus nu krijg je twee ton terug. Daarnaast heb je – net als je ex – recht op de helft van de overwaarde.
Is dat redelijk? Als je eigen geld in een gezamenlijk huis stopt, kun je het beste bij een notaris langsgaan en vastleggen hoe je dit wilt verrekenen bij een eventuele scheiding. Erfenissen en schenkingen komen meestal op de grote hoop terecht. Degene van wie het geld is, zet het op de gemeenschappelijke spaarrekening. Die extra financiële ruimte is fijn. Ze gaan vaker uit eten en boeken luxueuze vakanties. Dan gaan ze scheiden. De erfenis is allang op. Gelukkig doen partners daar meestal niet moeilijk over, maar bij een vechtscheiding leiden erfenissen en schenkingen vaak tot enorm getouwtrek. De partner die geërfd heeft, zegt: ‘Ik krijg nog € 30.000 van jou, van die safari naar Kenia en die rondreis in Amerika.’ De ander zegt: ‘Jij wilde toch zelf dat we iets leuks deden met dat geld?’ Wat moet er dan gebeuren? Rechters oordelen daar verschillend over. De een zegt: op is op. De ander vindt dat degene die het geld heeft geërfd bij een scheiding recht heeft op het geld.
Dit zei de Hoge Raad
Sinds vorig jaar is er duidelijkheid. Toen deed de Hoge Raad een belangrijke uitspraak. Het ging om een stel dat dertig jaar getrouwd was. Zij had drie keer een schenking van € 10.000 gekregen, onder uitsluiting. Dat geld was opgegaan aan gemeenschappelijke consumptieve bestedingen, maar de overwaarde van de gezamenlijke woning was meer dan € 30.000. Daar heeft de vrouw recht op, oordeelde de Hoge Raad, plus op de helft van de rest van de overwaarde. De enige manier om dit te voorkomen is (behalve niet vechtscheiden!) samen vastleggen van wie het geld is en wat precies de bedoeling is.
Mimi Oord
26-04-2023 om 11:26Ik wil mijn dochter onterven. wat moet daarvoor
doen?