Van de drank af

‘Maar hoeveel dronk je dan?’ vroegen de gezelligheidsdrinkers in haar omgeving. En na het antwoord zag je ze denken: dat valt toch wel mee. Maar voor journalist Caroline Griep was de maat vol: géén alcohol meer.

Caroline Griep (55) is eindredacteur en journalist. Ze schrijft zowel voor print als online, o.a. over borstkanker, alcohol, roken, (mental) health, psychologie, opruimen en leefstijlveranderingen.

Wat alcohol betreft was mijn sociale leven altijd een mijnenveld. Als er gezelligheid was, was er drank. Als kind had ik nooit iemand in mijn familie vol babyboomers een goed glas van het een of ander af zien slaan, dus ik wist niet dat het een optie was. Zelf werd ik in mijn studententijd na de eerste slok bier vergezeld door een kamikazepiloot die op pad ging zonder rem. Drinken was de normaalste zaak van de wereld. Net als roken. Daar begon ik op mijn veertiende mee. Eenmaal getrouwd kookten mijn man en ik graag uitgebreid voor vrienden. Niet zelden telden we de volgende ochtend licht ongelovig de lege flessen.

Op een maandagochtend stapte ik op weg naar mijn werk bij het eerste station uit om de volgende trein terug naar huis te nemen. Zo ziek was ik van de drank van de avond ervoor. Ik berispte mezelf omdat het me zelfs op zondagavond niet was gelukt me in te houden. Maar ja, ik was dertig, dan herstel je snel en ogenschijnlijk zonder schade, dus het voorval was snel vergeten. Na tien jaar gingen mijn man en ik uit elkaar. Het eerste wat ik kocht was een kurkentrekker. Tijdens de verwerksessies met vriendinnen hadden we die keihard nodig. Inmiddels naderde ik de veertig en herstellen na een kater verliep steeds moeizamer. Spijt, schuld en schaamte beslopen me soms. Maar dat een vrouw, zoals het Trimbos Instituut stelt, al een zware drinker is als ze één keer in de week vier glazen drinkt, was me niet bekend. Van het roken wilde ik trouwens wel graag af, dat probeerde ik keer op keer.

Die vrouw was niet te redden

De eerste bloedserieuze confrontatie met onleuk drinken was toen ik tijdens een vakantie miniflesjes wijn in de tas van een vriendin ontdekte. Niets aan de hand, zei ze toen ik erover begon, wat een gezeur. De jaren daarna stonden we machteloos langs de zijlijn toe te kijken hoe ze afgleed. Niet te redden. Hoe kon zo’n geweldige vrouw zich dooddrinken? Onbewust was het een geruststelling dat er aan haar ziekte, want dat was het, een veel diepere problematiek ten grondslag lag. Zover als bij haar zou het bij ons natuurlijk nooit komen. Verdrietig dronken we nog maar een glas op haar nagedachtenis.

De tijd verstreek. Steeds vaker waren er goede voornemens en alcoholvrije dagen, ik deed een online training om meer controle over mijn kamikazepiloot te krijgen, maar het bij twee glazen houden vond hij maar niets. Toen werd mijn vader ernstig ziek, inderdaad als gevolg van zijn levensstijl. Na zijn dood zat mijn troost in de fles. Als de kurk of schroefdop eraf was, moest-ie leeg. Vrijwel elke avond, ook in mijn eentje. Tijdelijk, hield ik mezelf voor, het zou vanzelf ophouden als het verdriet minder werd. Dan zou ik eindelijk ook écht stoppen met roken.

Een vriendin dronk zich dood, maar zover zou het bij ons natuurlijk nooit komen. Verdrietig proostten we

Keer op keer voor de bijl

Rotnacht nummer 2652. Tussen de klamme lakens zag ik mezelf bij de AA zitten. ‘Hoi, ik ben Caroline en ik ben alcoholist.’ Een wake-updream. De verslavingszorg leek me wat overdreven, maar een therapeut kon vast geen kwaad. Ik kwam bij iemand terecht die, toevallig, ruim ervaring had met vrouwen zoals ik. Binnen vijf minuten legde ze haar vinger op mijn pijnlijkste plek: of ik veel dronk? Ik barstte in tranen uit en we spraken af dat ik drie maanden niet zou drinken. Daar hield ik me keurig aan en het viel me alles mee.

Vrienden stelden voorzichtige vragen: was het zó erg? Hoeveel dronk ik dan? Met mijn antwoorden werden toegewijde gezelligheidsdrinkers niet graag geconfronteerd. Soms hoorde ik ze bijna denken: wat is het verschil tussen haar en mij? Velen behoorden inderdaad tot het leger van de 1,29 miljoen zware drinkers in ons land, van wie er ruim 78.400 afhankelijk zijn van alcohol.

Mentaal en fysiek knapte ik flink op, ik voelde me trots. Tot ik op een avond werd gegrepen door de kamikazepiloot. Die vond het mooi geweest, en na mijn recente ontsnappingspoging hield hij de touwtjes stevig in handen. Sociale gelegenheden begon ik onbewust te mijden, want dan ging het gegarandeerd mis. Het hek ging volledig van de dam toen ik te gezellige nieuwe buren kreeg, die niet te ontlopen waren op het terras op de hoek. Het was liefde op het eerste gezicht met de piloot en keer op keer ging ik voor de bijl. Tot ik mezelf op een nacht hoorde mompelen: ‘Zo word je geen 53.’ Ik was net vijftig geworden, en de maat was vol.

Overmatig drinken verhoogt het risico op borstkanker. Had ik er zonder het te weten al die jaren naar gesolliciteerd?

En toen kreeg ik borstkanker

Mijn huisarts begreep het en verwees me naar Kick Your Habits, ambulante verslavingszorg bij mij in de buurt. Om te beginnen stopte ik voor 66 dagen, dat is de periode die nodig is om een bepaalde balans te herstellen in ons brein. Voor het concept ‘nooit meer’ had ik nog geen ruimte in mijn hoofd. Na 24 sobere dagen bleek ik borstkanker te hebben. Tijdens het half jaar met operatie, bestralingen en chemo’s dat volgde, taalde ik niet naar drank en sigaretten. Zeker niet omdat me duidelijk werd dat overmatig drinken het risico op borstkanker en allerlei andere akelige aandoeningen aanzienlijk verhoogt.

Ik schrok me kapot. Waarom wist ik dit niet? Had ik hier zonder het te beseffen al die jaren naar gesolliciteerd? Geen arts die het kan vaststellen, maar het was niet uitgesloten, zei mijn internist. Naar schatting krijgen elk jaar zo’n 1000 tot 3000 vrouwen borstkanker door overmatig drankgebruik, onder meer omdat alcohol de hormoonhuishouding beïnvloedt.

Toen mijn borstkankerbehandeling achter de rug was, bleef het roer om. Gezond leven zou ik. Helaas leek de piloot zijn oude leventje op te eisen. Niet meteen, maar het ging één keer mis, twee keer, drie keer … Hoe was het mogelijk? De angst voor nieuwe tumoren lokte angstaanvallen uit. Er was maar één manier om ervan af te komen: ik nam een dappere aanloop, sprong over de ‘nooit meer’-hobbel en belandde weer op de stoep bij Kick Your Habits.

Ik ben niet ongezellig

Nooit meer drinken (én nooit meer roken). In mijn geval bleek dat vooral een kwestie van doen. De grootste opluchting was: nee is nee. Nee is niet: eentje of oké twee. Nee is niets. Duidelijk. Scheelt bakken energie. Natuurlijk voel ik me niet 24/7 halleluja, maar tijdens de begeleidende therapie leerde ik praten over zo’n beetje alles wat ik met alcohol had geprobeerd te verdoven. Ik leerde dat ik op mezelf kan vertrouwen, dag in dag uit. En ik ontdekte dat ik mezelf heel prettig gezelschap kan vinden. Wat een cadeau.

Uiteraard moest ik het sociale mijnenveld weer in. In het begin vroeg ik vrienden om hun eigen drank mee te nemen als ze langskwamen, altijd met de mededeling dat ik er geen enkel probleem mee heb als anderen drinken. Steeds vaker wordt echter besloten om met me mee te doen. In dat opzicht is mijn timing perfect, zo aan het begin van de op gang komende bewustwording van de vele gezondheidsrisico’s van alcohol.

Op een sporadische flauwe grap na hoor ik nooit dat ik ongezellig ben, maar misschien komt dat wel omdat het écht een goed idee was dat ik ermee ophield. Alle verhalen over dat mensen zo opzien tegen het commentaar van hun omgeving als ze niet willen drinken, bijvoorbeeld tijdens Dry January, vind ik geleuter. Ik zal nooit beweren dat stoppen met drinken niet zwaar kan zijn, maar praat het elkaar alsjeblieft niet aan. En als je er tijdens zo’n droge maand achterkomt dat niet drinken echt een probleem voor je is: houd jezelf dan niet langer voor de gek en neem dat signaal serieus.

In een rechte streep liep ik na sluitingstijd glashelder naar huis. Na een buiten­gewoon gezellige avond

Waar is de theesommelier?

Wat ik nu drink? Water bleek een te hoog saaiheidsgehalte te hebben maar een 0.0 biertje vind ik lekker op zijn tijd, de keuze in non- alcoholische drankjes neemt snel toe, er zijn geweldige mocktails (alcoholloze cocktails) en in sommige restaurants vind je zelfs theesommeliers.
De eerste keer naar het café was een moment. Was ik sterk genoeg of zou de piloot plots opduiken? Die bleef weg en in een rechte streep liep ik na sluitingstijd glashelder naar huis. Na een buitengewoon gezellige avond.
Of mijn leven nog wel de moeite waard is zonder wijn? Dat vroeg een kennis me, ze kon het zich bijna niet voorstellen. Je leeft toch maar één keer, moet je jezelf dan van alles ontzeggen?

In een wereld waarin drinken nog de norm is en niet drinken een uitzondering, leven we met de misvatting dat we alcohol nodig hebben om te voelen dat ons leven de moeite waard is. Terwijl dat voor drinkers zoals ik natuurlijk allang niet meer het geval was. O ja, tot slot die ene vraag die niemand me durft te stellen: ben ik nu officieel een alcoholist in herstel? Daar ben ik eigenlijk nooit mee bezig, interessanter vind ik de uitspraak: ‘I would rather go through life sober, believing I’m an alcoholic, than go through life drunk, trying to convince myself that I’m not.’ Dat werkt voor mij, al bijna vier jaar.

NASCHRIFT sept 2021. Na vijf jaar is de kanker teruggekomen, met uitzaaiingen in al haar botten. Caroline wordt niet meer beter. In een interview aan het FD zegt ze: “Nu ben ik ernstig ziek en ik voel me sterker dan ooit. Ik moet er niet aan denken hoe mijn leven eruit had gezien als ik nog met die verslavingen had geworsteld. Ik drink nu af en toe een glas: witte wijn, veel ijs. In een tweede glas heb ik meestal geen zin meer.”

Op 30 mei 2023 is journalist Caroline Griep overleden aan de gevolgen van borstkanker.