Help mijn man is met pensioen

Haar man is met pensioen. En nu vraagt journalist Akkie Eleman zich af: waarom vind ik het zo vervelend dat de liefde van mijn leven door mijn huis loopt? Kortom: hoe vinden we samen weer een nieuwe balans?

Op een dag was mijn man ineens met pensioen. Had ik dat niet zien aankomen? Nee. Want hoe kun je je überhaupt bezinnen op zoiets vaags als ‘zinvol samen de laatste levensfase doorbrengen’? Het klonk mij te veel naar de eindigheid van alles. Dus nee, ik had het niet zien aankomen en ik had me ook niet voorbereid. Ik was gezond, werkte alleen nog omdat ik het leuk vond en had veel pret met vriendinnen. De kinderen waren de deur uit. Mijn huis was mijn ‘castle’ en daar had ik de zaken goed geregeld.

Berichten van het bevriende pensionado’s-front vormden een eerste wake-upcall. Daar zaten stellen de godganse dag op elkaars lip en konden ze steeds minder van elkaar hebben. Want nu hij thuis was, moest er opeens overlegd worden over kleinigheden die mijn vriendinnen vroeger gewoon zelf even regelden. Veel vriendinnen voelden zich gadegeslagen, gecontroleerd, gedomineerd, en in hun vrijheid beperkt. De psychosomatische klachten die dat kan veroorzaken, worden in Japan officieel erkend. Zestig procent van de oudere vrouwelijke bevolking daar heeft last van het Retired Husband Syndrome (RHS).

Als hij niet klust, zet hij de tv aan

En dan gaat door de coronacrisis mijn eigen man vervroegd met pensioen. Het is fijn om vrouwen te kennen die door hetzelfde gaan, zodat je er met elkaar over kunt praten en grappen kunt maken die de spanning breken. We bellen elkaar vanuit de auto of de badkamer en luchten ons hart. We noemen elkaar Ofwim (‘Van Wim’) en Ofrobert (‘Van Robert’), zoals de vrouwen naar hun mannen heten in The Handmaid’s Tale. En we groeten elkaar met: ‘Under his eye!’ Robert is dus thuis.

Nu hij niet meer werkt, heeft Robert een nieuwe roeping. Hij controleert wat ik weggooi aan etensresten

Hij heeft geen hobby’s, maar hij klust wel. Als er niets te fixen is, gaat vroeg in de middag de tv aan. Hij denkt hardop en becommentarieert wat hij ziet op de buis. Zelf heb ik het druk. Soms wil ik even uit mijn werkkamer weg, dan ga ik bijvoorbeeld koffiezetten. Als hij me hoort in de keuken, komt hij naar me toe. Ik heb dat vrije moment juist even nodig en straal uit: niet tegen me praten! Hij zegt: ‘Laten we meteen even die gipsplaten naar boven tillen!’ Begrijp me goed, ik ben dol op die man, maar soms is er nu wat veel van die man in huis. In zijn vorig leven was hij een topmanager, gewend om te delegeren.

Dyslectisch als hij is, vraagt hij me om de haverklap e-mails op te stellen. Daarbij ijsbeert hij door mijn werkkamer alsof hij zijn voormalige secretaresse dicteert. Zij was degene die naar zijn briljante ideeën luisterde en die taak heb ik nu. Dat ik dat met één oor doe, omdat ik al weet hoe geniaal hij is, kwetst hem tot in het diepst van zijn ziel.

Zo overleeft je relatie de pensioenfase

  • 1

    Met elkaar praten is zo belangrijk. Probeer eerst te luisteren en te begrijpen, voordat je zelf wordt begrepen. Wie voortdurend bekvecht, is minder bereid de ander tegemoet te komen. De cursus Pensioen in Zicht biedt ruimte om met elkaar in gesprek te gaan.

  • 2

    Choose your battles. Neem soms genoegen met het hoogst haalbare compromis dat werkt voor jou. Maar als iets écht belangrijk voor je is, wees dan moedig en ga de strijd aan om dat voor jezelf binnen te slepen.

  • 3

    Als je je ruimte bewaakt, brengt dat een gezonde spanning in de relatie. Je hoeft niet alles te delen en je hoeft ook niet alles samen te doen. Bewaak je privacy – dat is niet gemeen, wel heel gezond. Je eigen ruimte claimen kan letterlijk door een eigen kamer in te richten.

  • 4

    Bedenk een structuur waarin plek is voor een eigen leven én ruimte voor gezamenlijkheid. Door één dag in de week iets gezamenlijk te doen, voelen stellen zich toch verbonden.

  • 5

    Accepteer hem, zoals hij is – passief, controlerend of dominant. Die eigenschappen hebben ook een mooie kant: misschien is het wel de reden waarom je ooit voor hem bent gegaan.

Ongestoord online shoppen is er niet meer bij

Misschien is het de makke van mijn generatie vrouwen. En voor mij geldt het zeker: ik ben zorgzaam. Als er zich iemand in mijn omgeving bevindt, dan is het alsof ik iets met diegene moet. Ook al vraagt Robert mij niets, toch voel ik dat er verwachtingen zijn. Omdat ik mijn werktijden altijd beter kon beheren dan Robert, werd het huishouden vooral door mij gerund. En dat is nog steeds zo. Koken, schoonmaken, verse bloemen, verjaardagspost – het komt allemaal op mij neer.  

Begrijp me goed, ik ben dol op die man, maar soms is er nu wat veel van die man in huis

Nu hij niet meer werkt, heeft Robert een nieuwe roeping. Hij controleert. Niet wat ik uitgeef aan boodschappen, maar wel wat ik ervan weggooi. Oude sla, verlepte peterselie, hij vist het allemaal weer uit de prullenbak onder het mom van een duurzame levensstijl. Brood bewaart hij tot het schimmelt. Als ik het vuilnis buitenzet, mik ik stiekem de restjes stamppot erbij.

Ook de dagen dat ik ongestoord online kon shoppen zijn voorbij. Hij is degene die opendoet voor de postbode en maakt mijn pakjes open. Commentaar te over. Het is prima dat hij af en toe mijn kooplust corrigeert, maar er zijn grenzen. Ik zie heus wel dat hij zijn best doet om het gezellig te maken en ervoor te zorgen dat wij zonder irritaties in dit huis kunnen leven. Maar ik wil af en toe ook eens rustig op mezelf kunnen zijn. Als hij een keer een afspraak heeft en de buitendeur achter zich dichttrekt, krijg ik weer lucht. Ik realiseer me dat ik tot nu toe heb geleefd als een vrijgezel. Alleen ’s nachts had ik een man in bed. En nu kom ik hem tegen op de gang en vraag ik me af waarom ik het vervelend vind dat de liefde van mijn leven door mijn huis loopt.

De psycholoog: ‘Het evenwicht is weg’

Marjoleine Vosselman (44) is psycholoog, en zingeving is haar belangrijkste aandachtsgebied. In haar boek Pensioen in Zicht staat een verhelderend hoofdstuk over de relationele uitdagingen in de pensioenfase. Ze zegt: ‘Jouw persoonlijke verhaal geeft goed weer hoe moeilijk deze overgangsfase is. Een soms moeizaam gevonden evenwicht, dat werkte binnen de vastliggende werkstructuren en rollen, is weg.’

‘Ieder had naast een gedeeld leven ook een eigen leven. Nu is er ineens te veel gezamenlijkheid. Als hij veel van huis was, kun je het gevoel hebben dat er nu een vreemde door je huis loopt. Ook met de dynamiek en de kwaliteit van jullie relatie kun je hard worden geconfronteerd nu je elkaar zo vaak ziet.’

Uit elkaar gaan kan altijd nog. Kijk eerst eens hoe jij meer liefde kan brengen in de relatie

Maar deze fase biedt ook een kans om opnieuw naar elkaar toe te groeien. Vosselman: ‘Is het gevoel voor de ander weg? Houd meer van hem!’ Dat is het verrassende advies van Stephen Covey, auteur van De zeven eigenschappen van effectief leiderschap. Laat geven je uitgangspunt zijn. En dan niet in de zin van hem voortdurend zijn zin geven, maar liefde geven. Liefhebben is een kunst, die draait om de vraag wat je kunt toevoegen aan de relatie. Want voor je het weet gaat er meer energie zitten in het voeden van je ergernissen. Maak weer verbinding met dat wat je in de ander waardeert. Zie het en benoem het.

Zeg eerlijk tegen elkaar wat je niet wil

Wat Vosselman ook adviseert: stel elkaar ruim vóór de pensioendatum de oprechte vraag wat de ander nodig heeft om in deze komende levensfase gelukkig te kunnen zijn. Dit gesprek wordt vaak vermeden uit angst om de ander teleur te stellen. Bijvoorbeeld omdat jij geen zeilboot wil en hij wél. Of hij durft niet te zeggen dat het idee te verhuizen naar een kleiner appartement hem vreselijk lijkt. Je zou ook kunnen ontdekken dat het écht fout zit tussen jullie. Maar als je niet durft te onderzoeken, kom je ook niet tot conclusies.

Wat de knelpunten gaan worden als hij thuis is, kun je vaak van tevoren wel inschatten. Als hij passief is, blijft hij passief, als hij dominant is, blijft hij dominant en als hij je claimt, dan doet hij dat straks ook. Vosselman: ‘Psychotherapeute Esther Perel beklemtoont dat je, voor een gezonde spanning in je relatie, de autonomie niet helemaal moet prijsgegeven. Je moet je eigen leven hebben om de ander weer te kunnen ontmoeten. Als de daadwerkelijke ander en niet als een verlengstuk van jezelf. Je zou niet de eerste zijn die in deze fase besluit dat je niet samen verder kunt. Maar uit elkaar gaan kan altijd nog. Kijk voor je tot zo’n eindoordeel komt, eerst nog eens hoe jij nog wat meer liefde kan brengen in de relatie.’

Verder lezen

  • Psychotherapeute Edith Eger schreef Het Geschenk. Zij overleefde Auschwitz en hielp gedurende haar leven andere mensen de ware vrijheid te vinden en te leren vergeven.

  • Esther Perel: Erotische intelligentie. Zij zegt: door niet alles te delen blijft de relatie spannend.

Lees meer over: Met pensioen en Samen leven

Registreer nu bij RADAR+

RADAR+ biedt waardevolle tips om gezond te blijven van lijf & geest! Maak nu een gratis account aan en lees meteen meer!

Registreer nu