Ingedut seksleven? Zo geef je het een boost

Jullie zijn al lang samen en houden van elkaar. Toch neemt de kwaliteit van je seksleven af. Eerst werd de frequentie minder, daarna verdween de lust. Wat doe je daaraan? Relatietherapeut Jean Pierre van de Ven: ‘Wacht niet op het moment dat je seksleven vanzelf weer ontvlamt. Je partner zit namelijk ook te wachten … Op jou.’

Goudkleurig hartjes slotje aan een brugleuning.

Om maar meteen met het goede nieuws te beginnen: libido bestaat niet. Als je ouder wordt (vijftig plus) en je merkt dat je minder snel stijf of vochtig wordt, ligt dat niet aan een ‘gebrek aan libido’. Je lichaam heeft alleen wat meer tijd nodig om op gang te komen. Wat extra stimulatie in de vorm van strelingen en andere plagerijen kan dan ook geen kwaad.

Seksuologen Rik van Lunsen en Ellen Laan schrijven in hun nuttige boek De waarheid over seks dat vrouwen na de overgang nog net zo nat kunnen worden als meiden van twintig. Ze moeten daar dan wel de tijd voor nemen en het helpt ook als ze aan hun mannen uitleggen wat ze prettig vinden. Die mannen kunnen tot op hoge leeftijd een erectie krijgen en kinderen verwekken. Bij herhaalde erectieproblemen doen ze er goed aan om even langs de huisarts te gaan om te controleren of hun hart nog goed werkt. Erectieproblemen kunnen namelijk een teken zijn van naderend hartfalen. Maar ook 50-plus mannen doen er goed aan de tijd te nemen om opgewonden te raken en uit te leggen aan hun partner wat ze fijn vinden.

Er is, kortom, weinig aan de hand als je merkt dat de seks wat minder wordt. Je kunt er iets aan doen. Richt je aandacht dan op twee zaken die een seksleven in duurzame relaties frustreren: haast en de mythe van de spontane seks.

Geen zin, geen sekshormonen

Mike en Latifa zijn twintig jaar getrouwd en hebben drie kinderen. De oudste is net het huis uit als ze bij me komen vanwege seksuele problemen. Latifa heeft vaak pijn bij het vrijen. Ze denkt dat ze vroeg in de overgang aan het komen is. Mike wil tegenwoordig vaker seks dan zij. Hij voelt zich afgewezen als Latifa zegt dat ze pijn heeft, of geen zin. Latifa geeft toe dat ze weleens smoesjes bedenkt, bijvoorbeeld dat ze hoofdpijn heeft, om maar geen seks te hoeven hebben.

Als je weinig of geen seks hebt, maak je minder of zelfs helemaal geen sekshormonen aan. Daardoor verdwijnt de zin om seks te hebben helemaal. Hormonen die zin in seks geven zijn testosteron en oestrogeen, maar bijvoorbeeld ook oxytocine, dopamine en endorfine. Sinds het succes van sildenafil (beter bekend onder de merknaam Viagra) is de farmaceutische industrie hard op zoek naar medicijnen die de aanmaak van combinaties van deze hormonen bevordert.

En dat is gek. Want je kunt de aanmaak van deze hormonen op elk moment zelf weer op gang brengen, namelijk door seks te hebben! Het maakt niet uit of je meteen weer veel seks hebt of dat je rustig aan opbouwt. De hormonen komen altijd terug. Fijne seks geeft meer zin in seks. Meer seks stimuleert de hormoonhuishouding. Daardoor wil je vaker seks.

Het advies: heb fijne seks

Dit vertel ik ook aan Latifa en Mike. Ik leg uit dat Latifa’s verminderde zin in vrijen leidt tot verminderde vochtigheid. En dat leidt weer tot pijn bij het vrijen. Deze pijn is zo onaangenaam dat ze eigenlijk helemaal niet meer wil vrijen. Daardoor maakt ze minder sekshormonen aan, waardoor ze nog minder zin heeft. Ook Mike krijgt minder zin om te vrijen, maar bij hem loopt dit proces langzamer omdat hij regelmatig masturbeert.

Mike en Latifa waren gewend even snel seks te hebben zodra ze er (met al die kinderen in de buurt) gelegenheid toe hadden. Die tijd is voorbij. Voortaan moeten Mike en Latifa de twee kinderen die nog thuis wonen uit logeren sturen zodat ze meer tijd en rust hebben om elkaar opgewonden te maken. Na een poosje zullen ze ook weer een duwtje in de rug krijgen van hun hormonen, die weer in grotere hoeveelheden zullen worden aangemaakt.

Dit advies (‘Heb fijne seks’) geef ik vaker aan stellen die al langer bij elkaar zijn. Een sta-in-de-weg voor hen om mijn advies op te volgen is wat ze noemen het ‘gebrek aan romantiek’. Stellen vinden het onromantisch om elkaar te moeten zeggen wat ze fijn vinden. Bovendien vinden ze dat hun geliefden ‘allang’ horen te weten wat hen opgewonden maakt. Waarom moeten ze dat nog zeggen? Als je geliefde na al die tijd nog niet weet wat je fijn vindt, zal er wel iets mis zijn met de relatie.

Zo reanimeer je een ingedut seksleven

  • Geen paniek. We hebben allemaal weleens wat minder zin.

  • Neem de tijd om jezelf en elkaar opgewonden te maken.

  • Vertel elkaar je seksuele wensen en behoeften

  • Lees ter inspiratie This book will make you feel something van Florence Bark.

  • Doe niet altijd alles samen, zorg dat je een eigen leven hebt.

En ze leefden lang en gelukkig

Deze houding is het gevolg van de mythe van de spontane seks. Volgens deze mythe moet seks altijd spontaan gebeuren en vanzelf gaan. Als dit niet gebeurt, houd je niet genoeg van elkaar of is er iets anders mis in je relatie. Deze mythe hebben we te danken aan mannen als Don Draper, de iconische reclameman uit de serie Mad Men. In aflevering 1 van seizoen 1 zegt hij: ‘Wat jullie liefde noemen is uitgevonden door jongens zoals ik … Om nylons te verkopen.’

De mythe van de erotische liefde die Draper zegt te hebben uitgevonden, bestond natuurlijk al langer. Er is bijna geen roman, film of serie te vinden waarin deze mythe niet wordt uitgedragen: twee jonge en mooie mensen worden verliefd op elkaar. Ze hebben geweldige seks, die moeiteloos verloopt en altijd spontaan tot ontvlamming komt. Als ze elkaar eenmaal hebben gevonden laten ze elkaar nooit meer los. En ze leefden nog lang en gelukkig.

Dit is de mythe. Romantische verhaaltjes zijn niet het echte leven. In het leven van alledag is het niet verstandig om te gaan zitten wachten op het moment dat je seksleven vanzelf weer ontvlamt. Je partner zit namelijk ook te wachten … Op jou.

Hoe intiemer je wordt, hoe minder erotische spanning

Latifa en Mike ontwikkelen de gewoonte hun kinderen een keer in de maand uit logeren te sturen. Dan hebben ze seks met elkaar ‘op de nieuwe manier’. Dit betekent dat ze de tijd nemen om lekker te eten en te drinken, en vooral om elkaar vertellen wat ze spannend en fijn vinden. Vervolgens voeren ze dat uit. Het systeem werkt zo goed dat ze soms ook weer een ouderwets vluggertje doen.

Fijne seks geeft meer zin in seks. Dat stimuleert de hormoonhuishouding en daardoor wil je vaker seks.

Naast haast en geloof in de oude mythe zijn er meer factoren die een duurzaam seksleven frustreren. In haar onvolprezen boek Mating in captivity zegt relatie­therapeut en seksuoloog Esther Perel dat je seksleven op termijn achteruitgaat door de spagaat tussen intimiteit en erotiek. Hoe langer je bij elkaar bent, hoe intiemer je met elkaar wordt. Dat is positief. Maar hoe intiemer je wordt, hoe minder erotische spanning er tussen jullie bestaat.

We zoeken intimiteit vanwege de universele behoefte aan veiligheid en nabijheid. Hoe langer je met iemand samen bent, hoe beter het lukt om je veilig te voelen, al was het alleen maar omdat je al zo lang in elkaars nabijheid bent. Maar juist die nabijheid heeft een belangrijk nadeel en wel dat de spanning tussen jullie kleiner wordt. Je hebt spanning, veroorzaakt door afstand, nodig om naar elkaar te kunnen verlangen. Dit verlangen zorgt weer voor erotische spanning.

Doe niet altijd alles samen

Het probleem van Tom en Lydia, al bijna veertig jaar samenwonend, is dat ze geen zin hebben om met elkáár te vrijen, terwijl ze wel zin hebben om te vrijen. ‘Hoe kan dat nou?’, vraagt Tom. Het antwoord schuilt in hun leefomstandigheden. Lydia werkt vaak thuis. Sinds Tom met pensioen is zitten ze meestal samen in huis. Ze hebben een groot huis, maar toch, ze komen elkaar om de haverklap tegen. Om de spanning terug te brengen, raad ik ze aan om elkaar minder te zien. Afstand is van belang om de spanning gaande te houden die zorgt voor opwinding en dus voor een bloeiend seksleven. Dat kan gaan om fysieke afstand zoals in het voorbeeld van Tom en Lydia, maar meestal is emotionele afstand belangrijker. Zoals Esther Perel het verwoordt: je moet ervoor zorgen dat je allebei ook je eigen leven leidt.

Je eigen leven leiden betekent je eigen bezigheden hebben, los van elkaar. Je hebt je eigen vrienden, je hobby’s, je persoonlijke interesses. Je hoeft niet altijd met elkaar op vakantie. Je hoeft niet altijd samen naar de film of het museum te gaan. Het is prima als je alleen gaat of met een ander – dan heb je elkaar ’s avonds iets te vertellen.

Als je dingen doet zonder elkaar voorkom je bovendien dat je samen te veel routines ontwikkelt. Vaste routines en patronen zijn prettig, omdat je niet meer hoeft na te denken (bijvoorbeeld over wie er kookt of wie het vuilnis doet). Maar tegelijkertijd zijn die routines killing voor je creativiteit. Als je minder samendoet word je creatiever als je wel samen bent: in de keuken, maar ook in bed.

Lees ook deze bijlage
Lees meer over: Ouder worden en Samen leven

Registreer nu bij RADAR+

RADAR+ biedt waardevolle tips om gezond te blijven van lijf & geest! Maak nu een gratis account aan en lees meteen meer!

Registreer nu