Afvallen zonder dieet

Veel mensen zouden best wat minder willen wegen, maar vinden het moeilijk om een dieet vol te houden. Kun je afvallen zónder te lijnen? RADAR+ deed onderzoek.

Nieuw medicijn: min 15 kilo in 15 maanden

Wetenschappers noemen het een echte doorbraak: semaglutide zou een potentieel zwaargewicht zijn om de eetlust te onderdrukken. ‘Niet het zoveelste vermeende wondermiddeltje tegen de overtollige kilo’s, maar een echte gamechanger’, zegt Liesbeth van Rossum, internist-endocrinoloog bij het Erasmus MC. Een Engelse studie, uitgevoerd onder bijna tweeduizend mensen, toonde een gemiddeld gewichtsverlies van vijftien kilogram aan tijdens een proefperiode van vijftien maanden. Eén milligram van het medicijn per week zou al genoeg zijn om dat resultaat te bereiken.

Het medicijn semaglutide geeft aan dat je een verzadigd gevoel krijgt

Zonder de risico’s van een ingreep

Daarmee is het medicijn grofweg twee keer zo effectief als bestaande medicatie voor gewichtsverlies, stellen de onderzoekers, en het werkt bijna net zo goed als chirurgische ingrepen (zoals een maagverkleining) zonder de risico’s daarvan. ‘Semaglutide wordt gezien als het zusje van de darmhormonen die het lichaam zelf aanmaakt en aangeeft dat je een verzadigd gevoel krijgt’, legt Van Rossum uit. In Europa is het gebruik van semaglutide goedgekeurd voor diabetes type 2; goedkeuring voor behandeling tegen overgewicht wordt ieder moment verwacht. Het medicijn komt dan op de markt onder verschillende merknamen zoals Rybelsus en Ozempic.

Periodiek vasten is bijvoorbeeld zestien uur niets eten en tijdens de overige acht uur eten wat je wilt

Periodiek vasten, hoe werkt dat?

Vasten is zo oud als de mensheid, maar wie ‘intermittent fasting’ googelt, krijgt 52 miljoen resultaten, allemaal van de laatste twee jaar. Periodiek of afwisselend vasten zou dé manier zijn om snel gewicht te verliezen zonder dat je na hoeft te denken over de hoeveelheid voedsel die je tot je neemt. Los van gewichtsverlies zou je algehele gezondheid er ook baat bij hebben; zo zouden je bloeddruk en je cholesterolgehalte aanzienlijk verbeteren. Er zijn verschillende manieren om periodiek te vasten, zoals het 5:2 dieet waarbij je twee dagen maximaal 500 calorieën eet.

Antoinette Hertsenberg is enthousiast

De laatste tijd staat vooral de 16:8 variant in de schijnwerpers: zestien uur aaneengesloten niets eten en gedurende de overige acht uur eten wat je wilt. Booming sinds presentatrice en hoofdredacteur van RADAR+ Antoinette Hertsenberg dit zelf zes weken uitprobeerde, en er razend enthousiast over was. Bijkomende voordelen: je gaat je hongergevoel anders beleven, en je komt minder in de verleiding om te veel te eten.

Maar er zijn kritische geluiden. Niet bekend is of het gewichtsverlies op de lange termijn doorwerkt, zo concludeert het Voedingscentrum. Ook langetermijneffecten op de gezondheid zijn onvoldoende bekend: een daling in totaal cholesterol en LDL-cholesterol wordt in sommige onderzoeken wel gevonden en in andere niet.

Kritiek op vasten

Zoals gezegd is deze methode niet nieuw: al driekwart eeuw geleden zijn er experimenten geweest met ratten waarbij één op de drie dagen vasten optimaal bleek. Onderzoeken bij mensen gaven daarentegen wisselende resultaten. Kritische deskundigen merken op dat het gewichtsverlies uiteindelijk alleen toe te schrijven is aan beperking van de energie-inname, waarmee het eigenlijk stiekem gewoon lijnen is. Studies naar de meest gepraktiseerde vorm van periodiek vasten, de ramadan, stemmen ook niet optimistisch. Miljoenen moslims vasten elk jaar gedurende een hele maancyclus, maar na zonsondergang wordt er vaak zo calorierijk gegeten dat het netto effect op het gewicht zeer beperkt of zelfs ongunstig kan zijn.

Ring Fit Adventure is een game dat avontuur én fitness biedt, je verbrandt spelenderwijs calorieën

Coronacrisis-hype: Ring Fit Adventure

Toegegeven, je moet er wel wat voor doen, maar het Ring Fit Adventure van Nintendo is té leuk om hier niet te noemen. Een game dat avontuur en fitness in één biedt, waardoor je spelenderwijs calorieën verbrandt. In Ring Fit Adventure vecht je tegen vijanden door fitnessoefeningen uit te voeren. De zogenaamde Ring-Con (een hoepel die je met je handen bedient) en beenband meten al je bewegingen en vertalen die naar acties in de game.

Ingebouwde bewegingssensoren registreren haarfijn hoe je de apparaten en je lichaam draait, want als speler moet je zelf squatten, duwen en spieren aanspannen om vooruitgang te boeken, of joggen om je personage door grasvlakten te laten rennen. Niet spelen, wel sporten? Met de snelle stand kun je korte sessies spelen. De game herinnert je er ondertussen aan om goed te drinken, te strekken en om vaak je hartslag te meten.

Vervanging van de sportschool

Ook wordt er naar je slaappatroon gekeken en de game beschikt zelfs over een ‘stille’ stand voor spelers die met onderburen te maken hebben. Oefeningen waarbij je moet joggen, worden dan vervangen door stille varianten daarvan. Gebruikers melden dat het spel een uitstekende vervanging is voor de sportschool en zelfs verslavend is. Betrouwbare cijfers over de resultaten zijn er (nog) niet, maar googel op ‘afbeeldingen’ en je rent zonder enige aarzeling naar de winkel. Acht miljoen mensen in één coronajaar gingen je voor, en dat voor het toch pittige bedrag van zo’n tachtig euro, en dat exclusief de Nintendo basisapparatuur (± € 350).

Koude lasertechnologie: weinig resultaat

Bij koude lasertechnologie worden tijdens de behandeling tijdelijk openingen in de vetcellen gecreëerd. Daardoor wordt het vet vloeibaar en ‘loopt weg’. Vervolgens wordt dat vet door het lichaam zelf, via de lymfeklieren, afgevoerd. Fabrikant Erchonia (merknamen: Zerona, Verju) heeft veel onderzoek moeten doen naar de veiligheid en de resultaten om een goedkeuring van de Amerikaanse Food and Drug Administration te krijgen.

Bij een wetenschappelijke studie uit 2020 van de Amerikaanse Mayo Clinic bleek dat er alleen effect werd gesorteerd bij een frequentie van twaalf behandelingen binnen zes weken; 30 procent van de deelnemers met een BMI van 25 tot 30 had in die periode meer dan 3 procent van hun basisgewicht verloren. Voor iemand die honderd kilo weegt zet dat met drie kilo gewichtsverlies nog niet echt zoden aan de dijk. En bovendien: bij zeventig procent van de deelnemers aan het onderzoek werd dit effect dus nog niet eens gemeten.

Ultrageluidtechnologie: beperkt effect

Afvallen met de ultrasoundmethode kwam zo’n vijftien jaar geleden vanuit Israël naar Europa en veel Nederlandse klinieken bevelen de techniek met enthousiasme aan. Maar is daar reden voor? Een ultrasoundbehandeling wordt weleens vergeleken met een niersteenvergruizer: de wanden van vetcellen worden plaatselijk door krachtige, maar onhoorbare geluidsgolven kapotgemaakt. De inhoud van de vetcel komt vervolgens vrij in het omliggende weefsel, en wordt dan via het lymfe- en vaatstelsel naar de lever getransporteerd. Daar wordt het vet verwerkt en afgevoerd.

Voor deze methode is enig geduld vereist: een behandeling duurt twee tot drie uur en het duurt ongeveer een maand voordat je het resultaat merkt. Hoewel, resultaat? Uit onderzoek van de Hofstra Universiteit in New York bleek dat toediening van ultrasoundgolven de gewichtstoename en de voedselopname vermindert bij muizen met obesitas, en dat hun ‘buikvet’ afneemt.

Wat mensen betreft: research levert twee klinische onderzoeken op die als gemeenschappelijke uitkomst hebben dat het effect van deze methode beperkt is, zelfs als je het vergelijkt met helemaal niets doen. Wie het toch wil proberen: aanbevolen worden zes tot tien behandelingen van € 125 per zone (bijvoorbeeld buik of zadeltassen).

Vetcellen bevriezen: 80 procent is tevreden

Het bevriezen van vetcellen is in 2009 ontdekt door wetenschappers uit Boston. Die ontdekten dat vetcellen heftiger reageren op kou dan andere cellen eromheen – zoals spier- en zenuwcellen – en dat ze bij 4 graden Celsius al beginnen te kristalliseren. Tijdens deze behandeling wordt het te behandelen gebied vacuüm gezogen en gekoeld, een koeling die tussen de 35 en 60 minuten duurt. Nadat de vetcellen door de koeling zijn afgebroken, verwijdert het lichaam de beschadigde vetcellen ‘op natuurlijke wijze’, aldus de fabrikant van de apparatuur.

In tegenstelling tot veel andere nieuwe technieken worden de resultaten van cryolipolyse, zoals de behandeling officieel heet, positief beoordeeld. Tachtig procent van de behandelden is tevreden over het resultaat, al zijn er ook veel twijfelaars, wat misschien mede komt doordat het definitieve resultaat pas maanden na de behandeling zichtbaar is. De meest favoriete behandelplek is de buik, maar ook benen en heupen worden vaak behandeld.

Nieuw: CoolSculpting Elite

Er is wetenschappelijk bewijs dat deze methode werkt, maar onderzoek over de langetermijneffecten is nog niet voorhanden. Goedkoop is het niet: rond de € 400 per sessie, afhankelijk van het totaal aantal geboekte sessies (meestal zes tot tien). Sinds korte tijd in Nederland is er nu ook de CoolSculpting Elite die krachtiger is en twee gebieden tegelijkertijd kan behandelen. Ook sinds kort is er een opmerkelijke bijwerking van deze methode ontdekt: paradoxale adipose-hyperplasie. Dit betekent dat de vetcellen op de behandelplaats groter worden in plaats van kleiner, wat ironisch genoeg betekent dat je dikker wordt in plaats van slanker. Het zou om bijna één op de honderd cliënten gaan, waarvan acht van de tien van het mannelijk geslacht.

Liposuctie: een heftige ingreep

Een liposuctie kun je al laten doen sinds de jaren tachtig en menigeen die het lijnen – of zijn bierbuik of haar zadeltassen – beu was, heeft er weleens over gefantaseerd. Liposuctie is echter een ingreep waarover je niet licht moet denken: vaak vindt hij plaats onder volledige narcose en na afloop moet je vier tot zes weken een pantybroek, elastisch verband of een korset dragen. Ondertussen kun je last hebben van pijnlijke bloeduitstortingen en er is kans op een nabloeding of infectie. Een liposuctie kost in Nederland € 8000, maar in Turkije kan het voor € 3000, inclusief hotel voor een week, eten en drinken. Dermatoloog Peter Velthuis van het Erasmus Medisch Centrum raadt deze vorm van medisch toerisme af omdat de materialen die de buitenlandse arts inspuit in Nederland vaak verboden zijn.

Schrap 100 kilocalorieën uit je dieet, verbrand dagelijks 100 calorieën extra, en verlies in een jaar 10 kilo

de beste tip

Conclusie: pas je leefstijl aan

Van de nieuwe technieken om plaatselijk af te vallen lijkt cryolipolyse met tachtig procent tevreden gebruikers nog het meest succesvol. Je moet daar dan wel een fors bedrag voor over hebben. Het nieuwe medicijn semaglutide lijkt vooral geschikt voor mensen met fors overgewicht (BMI van 27 of hoger) maar dan zijn vooruitzichten ook goed. Voor wie echt blijvend wil afvallen, is het beste advies nog altijd het aanpassen van je leefstijl. Het Ring Fit Adventure is daar een aantrekkelijke vorm voor. Maar ook door 100 kilocalorieën uit het dieet te schrappen en dagelijks 100 kilocalorieën extra te verbranden (dat is twintig tot dertig minuten wandelen) gaat in een jaar tijd 10 kilo verloren. Geen crashdieet, wel voor altijd.